**त्रिनिटी ऑडिओ प्लेयरची तयारी** भारताच्या जलद तांत्रिक प्रगती, विशेषतः कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI), ब्लॉकचेन आणि डेटा विश्लेषणात, पारंपरिक वित्तीय सेवा रूपांतरित करण्याची संधी निर्माण करत आहेत, ज्याचे नाविन्य आर्थिक सर्वेक्षण 2024-2025 मध्ये वर दर्शविले आहे. AI आणि मोठ्या भाषेच्या मॉडेल्स (LLMs) ची एकत्रिकरण ग्राहक सेवा संवादात्मक चॅटबॉट्स आणि वैयक्तिकृत अनुभवांद्वारे सुधारित केली आहे, तर ब्लॉकचेन सुरक्षित आणि कार्यक्षम व्यवहार सुनिश्चित करतो. वाढती उपभोक्ता अपेक्षा, विशेषतः डिजिटल नॅटिव्हसंबंधित व्यक्ती जे गुळगुळीत वित्तीय उपायांना इच्छित आहेत, यामुळे स्थापित कंपन्या आणि नवीन सुरुवात करणाऱ्यांना नवोपक्रम करणे आवश्यक बनत आहे. आर्थिक सर्वेक्षण, जे राष्ट्रीय ट्रेंडचे विश्लेषण करून संसाधनांच्या वाटपास मार्गदर्शन करते, हे वित्त मंत्री निर्मला सिथारामन यांनी 31 जानेवारी रोजी सादर केले, ज्यावेळी युनियन बजेटची घोषणा करण्यात आली. यामध्ये असे म्हटले आहे की AI-केंद्रित डिजिटल युगाकडे संक्रमण कमी डेटा प्रक्रियेच्या खर्चामुळे आणि वाढलेल्या कनेक्टिव्हिटीने प्रेरित आहे, ज्यामुळे जबाबदारीने व्यवस्थापन केलेल्या यंत्रणांमध्ये वाढलेली स्वयंचलन आणि सुधारित निर्णय घेणे शक्य होईल. भारतीय बँकांमध्ये AI आणि मशीन लर्निंग (ML) अनुप्रयोग विविध कार्यांमध्ये लागून आहेत, ज्यामध्ये क्रेडिट अंतर्गत, फसवणूक शोधणे, आणि ग्राहक सेवा चॅटबॉट्स यांचा समावेश आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने नोट केले की सार्वजनिक क्षेत्रातील बँका वाढत्या प्रमाणात AI चा उपयोग करत आहेत, जो खासगी बँकांमध्ये पूर्वी पाहिलेल्या उत्साहास जुळतो. उदाहरणार्थ, बँक ऑफ बरोडाने ग्राहकांच्या संवादाची सुधारणा करण्यासाठी आणि बँकिंग गरजांमध्ये मदत करण्यासाठी एक जनरेटिव्ह AI-संचालित आभासी संबंध व्यवस्थापक सुरू केला आहे. तथापि, आर्थिक सर्वेक्षणाने बँकिंगमधील AI सह संबंधित जोखमींचीही पार्श्वभूमी तयार केली आहे.

यामध्ये AI प्रणालींचा ब्लॅक-बॉक्स स्वभाव, जो उत्तरदायित्व आणि पारदर्शकतेला गुंतागुंतीत आणतो, तसेच मानवाच्या देखरेखेमध्ये कमतरता आणि सायबर सुरक्षा धमक्यांविषयीची चिंता यांचा समावेश आहे. सर्वेक्षणाने तंत्रज्ञानाच्या संभाव्य दुरुपयोगाच्या प्रतिबंधासाठी मजबूत AI राजकारणाची रचना करण्याचे महत्त्व ठळक केले आहे. आधुनिक आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी, RBI ने नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञानासाठी एक नियामकSandbox तयार केला आहे आणि क्षेत्रातील नैतिक AI प्रथांच्या स्थापनेसाठी एक समितीची स्थापना केली आहे. भारतातील जनरेटिव्ह AI ची आर्थिक क्षमता मोठी आहे, 2029-2030 पर्यंत GDP मध्ये 359-438 अब्ज डॉलरची योगदान देण्याचा अंदाज आहे, त्यामुळे जबाबदारीच्या वापराची आवश्यकता आहे. RBI ने MuleHunter. AI लॉन्च केले आहे, जे डिजिटल फसवणुकीशी लढण्यासाठी एक AI/ML मॉडेल आहे, विशेषतः म्यूल बँक खात्यावर लक्ष केंद्रित करणे. AI चा कायदेशीर आणि प्रभावीपणे वाढण्यासाठी, त्याला डेटा इंटग्रिटी आणि सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी एक उपक्रम ब्लॉकचेन सिस्टममध्ये समाकालीन केले पाहिजे.