Of het nu gaat om de misleidende overtuiging dat de maanlandingen nooit hebben plaatsgevonden of de ongefundeerde bewering dat COVID-vaccins microchips bevatten, complottheorieën zijn wijdverbreid en kunnen tot ernstige gevolgen leiden. Recent onderzoek wijst erop dat dergelijke overtuigingen beïnvloed kunnen worden door gesprekken met kunstmatige intelligentie (AI). “Conventionele wijsheid suggereert dat mensen die complottovertuigingen hebben zelden van gedachten veranderen, vooral gezien het bewijs, ” legde Dr. Thomas Costello uit, een co-auteur van de studie van de Amerikaanse Universiteit. Hij merkte op dat deze volharding vaak te maken heeft met het feit dat individuen deze overtuigingen aannemen om aan verschillende psychologische behoeften te voldoen, zoals de behoefte aan controle. Dit nieuwe onderzoek biedt echter een tegenstrijdig perspectief. “Onze resultaten dagen fundamenteel de aanname uit dat als iemand eenmaal een complottheorie heeft omarmd, bewijs en redenering weinig invloed hebben, ” merkten de onderzoekers op. Zij maakten gebruik van een AI-systeem dat in staat is om een breed scala aan informatie te benutten om discussies te bevorderen die kritisch denken stimuleren en gepersonaliseerde, op feiten gebaseerde tegenargumenten bieden. “De AI was zich bewust van de overtuigingen van het individu, waardoor het zijn overtuigingsaanpak kon aanpassen aan hun specifieke overtuigingssysteem, ” merkte Costello op. In hun publicatie in het tijdschrift Science beschreven Costello en zijn collega's een reeks experimenten met 2. 190 deelnemers die in complottheorieën geloofden. Hoewel de experimenten enigszins varieerden, werd alle deelnemers gevraagd een complottheorie aan te geven waartoe zij zich aangetrokken voelden en het bewijs dat zij geloofden dat het ondersteunde, wat vervolgens werd ingevoerd in een AI-systeem genaamd “DebunkBot”. Deelnemers beoordeelden hun perceptie van de waarheid van de complottheorie op een schaal van 100 punten. Ze voerden vervolgens een gestructureerd driestapsgesprek met de AI over hun complottheorie of een niet-complotonderwerp.

Na deze dialoog beoordeelden de deelnemers hun geloof in de complottheorie opnieuw. De bevindingen gaven aan dat degenen die niet-complotonderwerpen bespraken slechts een kleine vermindering in hun waarheidsbeoordelingen ervoeren. Daarentegen vertoonden deelnemers die met de AI over hun complotovertuigingen spraken een gemiddelde afname van 20% in hun overtuiging dat de theorie waar was. De onderzoekers observeerden dat deze effecten minstens twee maanden aanhielden en effectief waren voor bijna alle soorten complottheorieën, behalve die gebaseerd op waarheid. Ze merkten op dat de omvang van het effect varieerde afhankelijk van factoren zoals hoe kritisch de overtuiging was voor de deelnemer en hun niveau van vertrouwen in AI. “Ongeveer één op de vier deelnemers die met een complottovertuiging het experiment inging, kwam eruit zonder die overtuiging, ” rapporteerde Costello. “In de meeste gevallen slaagde de AI erin om wat meer scepsis en onzekerheid aan te wakkeren; echter, een select aantal gaf hun complottheorieën volledig op. ” Bovendien suggereerden de onderzoekers dat een verminderd geloof in één complot kan leiden tot een verminderd geloof in andere vergelijkbare ideeën, zij het in bescheiden mate. Ze benadrukten ook mogelijke toepassingen in de echte wereld, zoals AI die reageert op complotgerelateerde berichten op sociale media. Prof. Sander van der Linden van de Universiteit van Cambridge, die niet betrokken was bij de studie, uitte zorgen over de vraag of individuen bereid zouden zijn om in dagelijkse situaties met dergelijke AI te communiceren. Hij vroeg zich af of vergelijkbare resultaten zouden ontstaan als deelnemers met een anonieme mens zouden communiceren en benadrukte de noodzaak om te begrijpen hoe de AI erin slaagde gelovigen te overtuigen, gezien het gebruik van technieken zoals empathie en bevestiging. Niettemin concludeerde hij: “Over het algemeen is dit een nieuwe en mogelijk significante ontdekking die effectief aantoont hoe AI kan worden gebruikt om desinformatie te bestrijden. ”