Naarmate het vakantieseizoen nadert, wordt AI steeds populairder als persoonlijke shoppingassistent. Salesforce-gegevens voorspellen dat AI 21% van alle wereldwijde feestdagenbestellingen zal beïnvloeden, wat neerkomt op een omzet van 263 miljard dollar. Shoppers vertrouwen steeds meer op AI om cadeaus te kiezen, de beste prijzen te vinden en, via nieuwe samenwerkingen met retailers, zelfs aankopen namens hen te voltooien. Echter waarschuwen experts consumenten voorzichtig te zijn voordat ze AI de controle over hun uitgaven laten nemen. Volgens Najiba Benabess, universitair hoogleraar aan Neumann University, fungeert AI zowel als een versnellingsmiddel voor uitgaven als een regisseur, afhankelijk van het gebruik. Het beïnvloedt consumentengedrag door aankoopbeslissingen te vereenvoudigen met gepersonaliseerde aanbevelingen, dynamische prijzen en één-klik-afrekeningen, die de cognitieve belasting verminderen en impulsaankopen, vooral van discretionaire items, kunnen stimuleren. Gedragswetenschappen tonen aan dat moeiteloze beslissingen vaak tot hogere uitgaven leiden. Data van Adobe Analytics ondersteunen dit, met een stijging van 1. 200% jaar-op-jaar in generatieve AI-verkeer in oktober, waarbij deze bezoekers 16% meer geneigd waren te kopen.

De invloed van AI zal naar verwachting toenemen naarmate grote retailers het dieper integreren. Zo is Walmart onlangs een samenwerking aangegaan met OpenAI om aankopen mogelijk te maken via ChatGPT, en Target kondigde een vergelijkbare samenwerking aan, waardoor volledige winkelervaringen via ChatGPT mogelijk worden, inclusief boodschappen doen voor verse producten, meerdere aankopen en flexibele bezorgopties. Gezien de toenemende rol van AI is verantwoord gebruik ervan van essentieel belang. Benabess waarschuwt dat AI-systemen prioriteit geven aan doelen die door mensen zijn vastgesteld—meestal engagement of winst—in plaats van de langetermijnfinanciële gezondheid van de consument, wat belangenconflicten kan veroorzaken, vooral wanneer AI-aanbevelingen beloningen of gesponsorde producten omvatten. Experts adviseren AI te gebruiken als ondersteuningsmiddel, niet als definitieve beslisser. Beste praktijken zijn onder andere: AI inzetten voor vergelijkend shoppen en het vinden van deals, maar de uiteindelijke keuze zelfstandig maken; sceptisch blijven over mogelijke vooroordelen door sponsoring of ondoorzichtige algoritmes; overwegen of AI-advies in lijn is met je langetermijndoelen, aangezien AI geen belang heeft bij je algehele financiële toekomst; en een pauze nemen voordat je op AI-aanbevelingen reageert, vooral bij grote of emotionele aankopen. Zoals Benabess zegt, werkt AI snel, maar voor verstandige financiële beslissingen is reflectieve vertraging essentieel—het ‘in de ijskast’ zetten van onzekere aankopen om later opnieuw te overwegen is dus verstandig.