ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाला वित्तीय व्यवहार, विकेंद्रित अनुप्रयोग (dApps) आणि डेटा अखंडतेसाठी त्याच्या क्रिप्टोग्राफिक आधारामुळे सुरक्षिततेसाठी प्रशंसा मिळाली आहे. तथापि, तंत्रज्ञान विकसित होत असताना, कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आणि क्वांटम संगणनामुळे नव्या धोके समोर येतात. AI हल्ले आणि क्वांटम धमक्यांमधील संघर्ष ब्लॉकचेन सुरक्षा साठी एक महत्त्वाची आव्हान निर्माण करतो. जिथे AI हॅकिंग पद्धतींमध्ये सुधारणा करते, तिथे क्वांटम संगणन पारंपरिक क्रिप्टोग्राफिक अल्गोरिदमवर धोक्याची छाया येते, जे ब्लॉकचेन व्यवहार सुरक्षित करण्यासाठी अत्यंत आवश्यक आहेत. **AI-शक्तीवर आधारित ब्लॉकचेन हल्ले** AI, साइबर सुरक्षा वाढवत असताना, हॅकरांना उच्चतम साधनांसह सुसज्ज करते. ब्लॉकचेनसाठी मुख्य AI-प्रवृत्त धोके आहेत: - **दीप लर्निंग स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट शोषण**: AI मॉडेल्स स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्टमधील कमीअवस्था पटकन ओळखू शकतात आणि त्याचा वापर करू शकतात. - **AI-निर्मित फिशिंग हल्ले**: हे संवेदनशील डेटावर लक्ष केंद्रित करणाऱ्या विश्वासू सामाजिक अभियांत्रिकी हल्ले तयार करण्यासाठी AI चा वापर करतात. - **स्वयंचलित 51% हल्ले**: AI खाण्याच्या शक्तीत कमी ठिकाणे ओळखू शकतो ज्यामुळे त्याला डबल-स्पेंडिंगसाठी आवश्यक बहुमत नियंत्रणात घेता येईल. - **AI-प्रवृत्त सायबिल आणि DDoS हल्ले**: AI खोटी नोड्स तयार करण्यास किंवा DDoS हल्ले सुरु करण्यास स्वयंचलित करू शकतो. **क्वांटम संगणनाच्या धमक्या** क्वांटम संगणन एक गहन, दीर्घकालीन धोका निर्माण करते जिथे ते RSA आणि ECC सारख्या प्रमुख क्रिप्टोग्राफिक अल्गोरिदमवर तोडफोड करू शकते, तसेच SHA-256 सारख्या हॅशिंग कार्यक्षमता कमी करू शकते. मुख्य क्वांटम धमक्यांमध्ये समाविष्ट आहे: - **शोरचा अल्गोरिदम**: हे मोठ्या संख्यांचे गुणाकार करून पारंपरिक एनक्रिप्शन प्रभावहीन करू शकते. - **ग्रॉवरचा अल्गोरिदम**: हे हॅश-ब्रेकिंग प्रक्रियांना मोठ्या प्रमाणात वेग देऊ शकते, ज्यामुळे ब्लॉकचेन व्यवहाराची अखंडता धोक्यात येते. - **क्वांटम लेजरManipulation**: क्वांटम प्रतिस्पर्धी व्यवहार उलटा करू शकतात, जे ब्लॉकचेनचे प्रामाणिकपणा कमी करतो. **AI विरुद्ध क्वांटम हल्ले: ब्लॉकचेन सुरक्षा वाढविणे** AI नवीन असुरक्षा आणत असतानाही, ते क्वांटम धमक्यांच्या विरोधात संरक्षणात्मक साधन म्हणून काम करू शकते, जसे की: 1. **AI-प्रवृत्त क्वांटम धोका शोधणे**: AI वास्तविक काळात क्वांटम हल्ल्यांचा सूचक असलेल्या अनियमित ब्लॉकचेन क्रियाकलाप पार्श्वभूमीवर ओळखण्यास मदत करते. 2.

**स्मार्ट कॉन्ट्रॅक्ट तपासणी**: AI विकासकांना लागू होण्याच्या आधी असुरक्षा ओळखण्यात आणि पोस्ट-क्वांटम सुरक्षा उपायांची समाविष्ट करण्यात मदत करतो. 3. **क्वांटम-प्रतिरोधक क्रिप्टोग्राफी**: विकासक क्वांटम डिक्रिप्शनसाठी सहनशील असलेल्या अल्गोरिदमवर काम करत आहेत (जसे की, लॅटिस-आधारित आणि बहुपदात्मक पोलिनॉमियल क्रिप्टोग्राफी), ज्यामध्ये AI त्यांच्या कार्यक्षम अंमलबजावणीसाठी मदत करते. 4. **वाढीव सहमती यंत्रणा**: AI विद्यमान सहमती मॉडेल्स सुधारू शकते, असुरक्षित नोड्स ओळखून क्वांटम हल्ल्यांना विरोध करण्यासाठी सुरक्षा प्रोटोकॉलमध्ये बदल करतो. 5. **मिश्रित सुरक्षा फ्रेमवर्क**: AI आणि क्वांटम क्रिप्टोग्राफी एकत्र करण्यासाठी संशोधन सुरू आहे, जे ब्लॉकचेन नेटवर्कसाठी एक मजबूत सुरक्षा उपाय तयार करते. **भविष्यातील तयारी** क्वांटम प्रगतीमुळे परीसर बदलत असल्याने, काही महत्वाचे पायऱ्या आहेत: - **पोस्ट-क्वांटम क्रिप्टोग्राफीचे अवलंबन**: ब्लॉकचेन नेटवर्कने पारंपरिक आणि क्वांटम-प्रतिरोधक अल्गोरिदम एकत्र करणारे मिश्रित मॉडेल राबविणे आवश्यक आहे. - **असामान्यतांचे शोध घेण्यासाठी AI ची एकत्रता**: AI साधनांचे वापर ब्लॉकचेन विश्लेषणासोबत करण्यात यावे ज्यामुळे क्वांटम डिक्रिप्शनचा प्रयत्न ओळखता येईल. - **उच्च क्रिप्टोग्राफिक तंत्रज्ञानाचा अभ्यास**: होमोमोर्फिक एनक्रिप्शन आणि सुरक्षित मल्टी-पार्टी संगणन यांसारख्या पद्धती AI-प्रेरित हॅक्सपासून संरक्षण करू शकतात. - **क्वांटम-सुरक्षित प्रोटोकॉलचा विकास**: नवीन आर्किटेक्चरमध्ये क्वांटम-सुरक्षित स्वाक्षऱ्या आणि AI-प्रवृत्त स्व-गवताकार प्रोटोकॉल समाविष्ट करणे आवश्यक आहे. AI आणि क्वांटम हल्ल्यांमधील संघर्ष वास्तविकतेत येत आहे, ज्यामुळे आव्हाने तर निर्माण होत आहेत, पण ब्लॉकचेन सुरक्षा सुधारण्यासाठी संधीही उपलब्ध आहेत. पोस्ट-क्वांटम क्रिप्टोग्राफीकडे संक्रमण करणे आणि AI विश्लेषणाचा समावेश करणे, क्वांटम संगणनाने शासन केलेल्या भविष्यात ब्लॉकचेन तंत्रज्ञानाचे संरक्षण करण्यासाठी अत्यंत आवश्यक असेल.