De beslissing van de Amerikaanse president Donald Trump om geavanceerde AI-chips, waaronder Nvidia’s H200, aan China te verkopen, heeft alarm geslagen bij de zogenaamde hawks in Washington. Voormalig staatsdepartementfunctionaris Chris McGuire noemde het “een transformerend moment voor het Amerikaanse technologisch beleid, ” terwijl Rush Doshi, een voormalig specialist China bij de National Security Council, waarschuwde dat China's sterke punten in engineering en energie het exporteren van Amerikaanse hardware mogelijk “beslissend in de AI-race” kunnen maken. Het verkopen van H200-chips markeert een scherpe afwijking van het eerdere Amerikaanse strategie, maar de impact hangt af van hoeveel chips de regering toestaat dat China koopt. Het toestaan van miljoenen riskeert de AI-race omver te werpen, maar het beperken van de verkopen en het strategisch afstemmen van elke zending zou de effecten aanzienlijk kunnen temperen. Dit zou vergelijkbaar zijn met de aanpak van de Amerikaanse administratie ten aanzien van AI-chipverkopen in het Midden-Oosten—grote aankondigingen doen, maar de export langzaam goedkeuren. Een dergelijke strategie zou Nvidia kunnen helpen om marktaandeel in China te winnen zonder de algehele Amerikaanse voorsprong in computercapaciteit op te geven. Toch brengen eventuele verkopen risico’s met zich mee, zoals het vervreemden van belangrijke bondgenoten, en Trump maakte de aankondiging schijnbaar zonder concessies van China te verkrijgen. Zoals bij veel Trump-bewegingen kan de nasleep echter minder ernstig zijn dan de aanvankelijke reacties suggereren. De H200, uitgebracht in maart 2024 als het vlaggenschip Hopper-generatie chip van Nvidia, wordt nog steeds veel gebruikt voor AI-training en inferentie, ondanks de nieuwere Blackwell-chips. Het is ongeveer 30% krachtiger dan China's beste chip, Huawei’s Ascend 910C. Het is onwaarschijnlijk dat China deze kloof binnenkort zal dichten; Huawei voorziet dat het verkrijgen van vergelijkbare prestaties als de H200 niet voor eind 2027 zal gebeuren, en de Chinese productievolume blijft verre achter bij Amerikaanse bedrijven. Publieke schattingen suggereren dat Amerikaanse bedrijven in 2025 minstens twintig keer meer high-performance chips zullen produceren dan Chinese producenten, en dat dit in 2026 zal oplopen tot vijftig keer meer. Het verkopen van H200-chips zal ongetwijfeld de AI-ambities van China verder stimuleren. Chinese ontwikkelaars maken al flinke stappen met krachtige AI-modellen en winnen marktaandeel, maar wijzen chiptekorten aan als een belangrijke bottleneck. Grote techbedrijven zoals Alibaba en Tencent zouden volgens rapporten lobbyen bij de overheid voor toegang tot toekomstige H200-importen. De Trump-administratie hoopt dat de verkoop van Nvidia aan China de inkomsten en R&D-feedback voor Chinese chipfabrikanten zal verminderen, waardoor hun voortgang wordt bemoeilijkt. Echter, de inzet van China op een eigen AI-voorzieningsketen gaat vooraf aan Amerikaanse exportbeperkingen, en de regering is van plan klanten te laten doorgaan met het gebruik van Huawei-producten met buitenlandse chips om tekorten op te vullen. Critici zien grote risico’s voor de Amerikaanse dominantie in AI. Voormalig adviseur nationale veiligheid Jake Sullivan noemde de beslissing “krankzinnig, ” omdat het het Amerikaanse voordeel wegneemt en dat China’s leiders hun geluk niet kunnen geloven. Bovendien kwam de aankondiging van Trump zonder duidelijke concessies van China—zijn ontmoeting in oktober met President Xi Jinping leverde een handelswapen op, maar geen chip-deal—waardoor vragen rijzen over de strategische logica van de uitgestelde overdracht. Toch hoeft deze stap het Amerikaanse leiderschap in AI niet ongedaan te maken. De belangrijke factor is hoeveel H200-chips China zal verkrijgen. Moderne AI vereist enorme rekenkracht; topmodellen vragen tienduizenden of honderdduizenden van de nieuwste chips. Een nationale rekenvoorsprong wordt versterkt doordat meer chips leiden tot betere AI, wat weer meer inkomsten genereert voor herinvestering in R&D.

Als China volgend jaar meer dan 2 miljoen chips koopt zonder beperkingen, kan het Amerikaanse rekenvoordeel afnemen van meer dan 10 keer tot tussen 1, 2 en 5 keer, waardoor Chinese bedrijven mogelijk Amerikaanse rivalen kunnen overtreffen. Aan de andere kant, als de verkoop beperkt blijft tot enkele honderdduizenden, zal dat de Chinese ontwikkeling modest een boost geven, terwijl een significante Amerikaanse voorsprong behouden blijft. De aankondiging van Trump gaf aan dat de chips alleen verkocht zouden worden aan “goedgekeurde” klanten onder voorwaarden die de nationale veiligheid beschermen. Hoewel handhaving uitdagingen biedt in China, suggereert dit dat het Commerce Department de exportvergunningen zal handhaven in plaats van volledige ontmanteling van beperkingen. Licentiecontrole maakt het mogelijk om de verkoopvolume, timing en voorwaarden te reguleren, met de bevoegdheid om vergunningen direct in te trekken. Het ministerie van Handel zou goedkeuringen kunnen uitstelen totdat Beijing vooruitgang boekt met andere prioriteiten van de Trump-administratie, zoals de export van zeldzame aardmetalen of handelscoöperaties. Deze “grote aankondiging, trage vervolgactie” strategie werd eerder toegepast bij de verkoop van AI-chips aan het Midden-Oosten. In mei beloofde Trump miljoenen Nvidia-chips aan Saoedi-Arabië en de VAE, maar zes maanden later waren slechts 35. 000 chips goedgekeurd voor verzending, nadat Amerikaanse functionarissen reciproque investeringen eisten en zorgen over nationale veiligheid adresseren. Een vergelijkbaar patroon zou zich kunnen voordoen met China. Goedkeuring van vergunningen vergt onderhandeling tussen Amerikaanse agentschappen, Nvidia, Chinese kopers en mogelijk de Chinese overheid. Escalerende Chinese provocaties of druk vanuit het Congres zou verzendingen kunnen stoppen of vertragen. Aan Chinese zijde is al sprake van overheidscontrole: het Ministerie van Staatsveiligheid zou eisen dat kopers uitleggen waarom Huawei-chips niet aan hun behoeften voldoen. De Chinese overheid wil Huawei’s marktpositie behouden ondanks de vraag naar buitenlandse chips, wat waarschijnlijk verdere vertragingen tot gevolg heeft. Bovendien kunnen sommige H200-chips die worden verzonden, noodzakelijkerwijs bestaande of gesmokkelde voorraden vervangen. China heeft chips opgeslagen voordat de exportbeperkingen in oktober 2023 werden aangescherpt, en smokkel en gebruik van datacenters in buurlanden (bijvoorbeeld Maleisië) hebben toegang mogelijk gemaakt tot beperkte chips. Zo zouden kleine schaal verkopen vooral kunnen substitueren voor deze kanalen, in plaats van de rekenkracht van China aanzienlijk uit te breiden. De beslissing van Trump brengt ook allianties in gevaar. Het ondermijnt Amerikaanse inspanningen om bondgenoten zoals Japan, Nederland en Taiwan te overtuigen om technologische beperkingen op China af te dwingen, wat gepaard ging met economische en diplomatieke kosten die gerechtvaardigd werden door een eendrachtige front voor de nationale veiligheid. Als de VS nu geavanceerde chipverkopen aan China toestaan, kunnen deze bondgenoten zich afvragen waarom zij nog steeds de kosten van restrictieve beleidsmaatregelen moeten dragen. Zo’n bondgenootschap is cruciaal voor elke strategie om het Amerikaanse leiderschap in chipproductie te behouden. Als Trump ervan uitgaat dat het zwakker maken van Chinese chipfabrikanten door Nvidia hun klanten te laten overnemen, moet dat gepaard gaan met strengere beperkingen op de verkoop van chipproductieapparatuur, vooral diepe ultraviolet immersielithografie-machines. Deze machines, essentieel voor de geavanceerde chipproductie en geproduceerd door het Nederlandse bedrijf ASML, zijn momenteel beperkt tot enkele Chinese bedrijven. Maar het Nederlandse kabinet is mogelijk terughoudend om sterkere maatregelen te nemen, door onzekerheden in het Amerikaanse China-beleid en de perceptie dat de VS sceptisch staan tegenover Europese eenheid. Alternatief zou Trump een bredere toenadering tot China kunnen zoeken, in een visie van een mondiale orde gedomineerd door grootmachten. Voor bezorgde China-hawks en enthousiaste Chinese ontwikkelaars blijft de les hetzelfde:Trump’s grote aankondigingen overdrijven vaak en leveren in de praktijk vaak minder op dan beloofd.