आजच्या जलदगतीने विकसित होणाऱ्या कॉर्पोरेट तंत्रज्ञान क्षेत्रात, ChatGPT आणि Gemini सारखे जेनरेटीव्ह AI (GenAI) टूल्स ही फक्त भविष्यातल्या कल्पना न राहता दैनंदिन कामकाजासाठी आवश्यक वाटू लागली आहेत. मात्र, व्यवसायांना कार्यक्षमता आणि नवकल्पना वाढवण्याच्या आवाक्याने या टूल्सचा अवलंब करताना, त्यांना डेटा लीक आणि गोपनीयता भंगाच्या वाढत्या धोकाांना सामोरे जावे लागत आहे, ज्यामुळे त्यांची प्रतिष्ठा आणि आर्थिक स्थैर्य कमकुवत होऊ शकते. अलीकडील एका लेखानुसार, The AI Journal मध्ये, 71% कार्यकारी या धोका कमी करण्यासाठी मानवी आणि AI यांची संतुलित मिलावट ही महत्त्वाची मानतात, विशेषतः ब्लॅक फ्रायडे, सायबर मंडे सारख्या कार्यक्रमांच्या अनुमोदनासाठी ऑडिट्स येण्यापूर्वी. ही विश्लेषणे दर्शवते की, GenAI ला कामाच्या पुरवठ्यांत समाविष्ट केल्याने सावल्यांना अप्रत्यक्षरित्या वाढवले जात आहे. अपघाताने डेटा उघड होण्यापासून ते जटिल सायबर धमक्या, या सगळ्यांना तज्ञांना सामोरे जावे लागत आहे. Microsoft, Gartner यांसारख्या प्रसिद्ध कंपन्यांच्या ताज्या अहवालांचा आधार घेता, या धोका प्रतिकाराच्या यंत्रणांचे तसेच संरक्षण यांना अधिक बळकट करण्याच्या मार्गांवर चर्चा केली जाते. GenAI च्या आकर्षणाचा मुख्य कारण म्हणजे ती प्रचंड डेटा संच प्रक्रिया करून पटकन माहिती निर्माण करते, पण ही क्षमता दोन धारी तलवारीसमान आहे. जेव्हा कर्मचारी संवेदनशील डेटा सार्वजनिक GenAI प्लॅटफॉर्मवर टाकतात, तेव्हा ती माहिती संग्रहित, विश्लेषित किंवा लीक होऊ शकते, त्यासाठी पुरेशा सुरक्षाव्यवस्था न करता. **डेटा उघड होण्यामागील लपलेली यंत्रणा** Netskope Threat Labs च्या संशोधनानुसार (SecurityBrief Asia मध्ये उल्लेखित) कंपनीतल्या डेटा ट्रान्सफरमध्ये 30 पट वाढ झाली आहे, ज्यामुळे अनावश्यक लीक होण्याची शक्यता वाढते—जसे की कंपनीच्या खास गोपनीय डेटाचा AI प्रशिक्षण सेटमध्ये समाविष्ट होणे वा अनधिकृतपणे प्रवेश होणे. उदाहरणादाखल, Samsung ने 2023 मध्ये कर्मचारी अनावश्यकपणे ChatGPT मार्फत गोपनीय माहिती लीक केल्यावर कंपनीला संपूर्ण बंदी घालावी लागली. तसेच, ChatGPT मध्ये Redis बगमुळे वापरकर्त्यांची माहिती उघड झाल्याने प्लॅटफॉर्मच्या सुरक्षा पातळीवर प्रश्नचिन्ह उभे राहिले. Gartner चा अंदाज आहे की, 2027 पर्यंत 40% पेक्षा अधिक AI-शी संबंधित भंगफुळ्या क्रॉस-बॉर्डर GenAI वापरामुळे घडतील, ज्यामुळे GDPR व CCPA सारख्या विविध कायद्यांचे पालन करणे अधिक क्लिष्ट होईल. **दैनंदिन वापरात गोपनीयतेचे आव्हान** अवांछित लीकशिवाय, GenAI च्या वापरात गोपनीयता चिंताही वाढते, कारण डेटा प्रथाना अंधुक आणि अस्पष्ट असते. First Expose ने चर्चा केलेल्या मुकदम्यान, Google च्या Gemini बद्दल दावा केला आहे की, त्याने कमीतकमी संमतीशिवाय Gmail, Chat, Meet या गोपनीय संभाषणांमध्ये नीतिप्रधानपणे प्रवेश केला, ज्याला “सुप्रसिद्ध रेकॉर्डिंग” असे संबोधले आहे. Microsoft च्या सिक्युरिटी ब्लॉगवर सूचित केले आहे की, डेटा Poisoning व Model Inversion सारखे धोके असून, हल्लेखोर AI outputs पासूनच गोपनीय प्रशिक्षण डेटा reconstruct करू शकतात. उच्च जोखमीच्या क्षेत्रांमध्ये अधिक धोके दिसतात. WebProNews नुसार, GenAI हे उन्नत फिशिंग व मालवेयर तयार करण्यासाठी वापरले जात आहे, जसे की PROMPTFLUX व PROMPTSTEAL टूल्स, जे नेटवर्कमधून लपून राहून हल्ला करतात, असे Pratiti Nath आणि MediaNAMA यांचे विश्लेषण आहे. **AI द्वारा बळकट होणाऱ्या सायबर धमक्या** हॅकर्स आता अधिक सक्रियपणे GenAI ची हल्ल्यांमध्ये वापर करत आहेत. Google चे असे म्हणणे आहे की, Gemini चा गैरवापर करून स्वतः लिहीणारे मालवेयर तयार केले जात आहे (BetaNews मध्ये बातमी). 44 मध्ये एक Prompts वापरून, 87% संस्थांना डेटा लीक होण्याचा धोका असतो.

Reuters ने प्रशिक्षणासाठी proprietary data वर GenAI तयार केल्याने, कायदेशीर व बौद्धिक संपदा हानी होऊ शकते, असेही स्पष्ट केले आहे, ज्यावर कायदेशीर तज्ञ Ken D. Kumayama व Pramode Chiruvolu यांनी विश्लेषण केले आहे. लहान व्यवसाय देखील डेटा भंग व कायदेशीर जबाबदारी यांसारख्या धोकाांना सामोरे जात आहेत, ज्यामुळे सावधगिरीने पावले उचलणे आवश्यक आहे (ABC17NEWS). **धोका कमी करण्यासाठी युक्त्या** तज्ञांनी या धोका कमी करण्यासाठी मजबूत चौकश्यांची गरज दाखवली आहे. Qualys डेटा बेबंद करणे व वारंवार ऑडिट करण्याचा सल्ला देते. CustomGPT. ai ही सुरक्षा रेषा व मानवी देखरेखीवर भर देते, ज्याप्रमाणे 71% कार्यकारी मानवी आणि AI यांची संतुलित भूमिका पसंत करतात. AI नैतिकता आणि नोकरीच्या संधींवर सुरू असलेल्या वादांच्या पार्श्वभूमीवर, GT Protocol या संस्था जोखमीचे व सर्वतोपरी मूल्यमापनाचे महत्व पटवून देत आहे. **कानूनी व नैतिक दिशानिर्देश** सरकारांच्या प्रतिसादांमध्ये फरक आहे. ऑस्ट्रेलिया आपले एजन्सी कार्यक्षेत्र वाढवत आहे, ज्यामुळे डेटा उघडण्याचे धोके व सुरक्षा सुधारण्याची गरज वाढते (Cyber News Live). Center for Digital Democracy ही FTC च्या भूमिका व Gemini सारख्या टूल्सच्या गोपनीयता चिंतांवर प्रश्न उपस्थित करते. BreachRx प्रॉाक्टिव AI-आधारित घटना प्रतिसाद योजना राबवण्याचा आग्रह करतो. **उद्योग केस स्टडीज व धडे** वास्तविक दृष्टीकोनातून, काही उदाहरणे धोके सूचीत करतात. NodeShift म्हणते की, कायदा फर्ममध्ये होणारी थकवा व त्याचा वापर संवेदनशील संधीगृहांवर खरचाल असू शकतो, ते लीक होण्याच्या धोक्यांना कारणीभूत आहे. Vasya Skovoroda म्हणते की, GenAI वापरकर्त्यांची संख्या वेगाने वाढत आहे, ज्यामुळे डेटा व्यवस्थापनाची तयारी करण्याची गरज अधोरेखित होते. OWASP तज्ञ Behavioral Analytics व Predictive Security या रणनीतींची शिफारस करतात, ज्यामुळे संरक्षण सक्षम होते. **AI मधील असुरक्षा टाळण्यासाठी भविष्यातील तयारी** 2025 आणि त्यानंतरच्या काळासाठी, GenAI चा समावेश करण्यासाठी サ संस्कृतीत बदल आवश्यक आहे. कार्यकारी नेते AI वाचनशक्ती वाढवावी, ज्यामुळे अनावश्यक डेटा टाकण्याचे टाळता येईल. Microsoft च्या ई-बुकसारख्या सहकार्यपूर्ण प्रयत्नांनी उद्योगातील सर्वोत्तम मार्गदर्शनाची मानके स्थापन करणे शक्य होईल. ही सगळी सावधानता व पुढाकार घेतल्यास, व्यवसायांना AI चालित या जगात, टिकाऊ नवकल्पना घडवण्यासाठी, GenAI च्या लपलेल्या धोका मध्ये सुरक्षितपणे वापर करता येईल.