जेनसन हुइँग, सेमीकंडक्टर महासंघ Nvidia चा CEO — ज्याचं मूल्य दोन वर्षांत ३००% नी वाढलं आहे — तो AI च्या वेडाचं प्रतिक आहे. जरी या भुमिकेला जोर आहे, हुइँग यांनी अलीकडील कमाई कॉलमध्ये AI च्या बोबगळ्याचं भिती कमी करण्याचा प्रयत्न केला, आणि नमूद केलं की Nvidia अजिबात वेगळं काही पाहते. ही भावना इतर प्रमुख व्यक्तींकडूनही ऐकू येते: व्हाइट हाउसचे AI अधिकारी आणि व्हेंचर कॅपिटलिस्ट डेविड सॅक्स यांनी AI वाऱ्याला गुंतवणूक सुपर-सायकल म्हणलं; सिलिकॉन व्हॅलीतल्या गुंतवणूकदार बेन होरव्हिट्झ demand आणि supply च्या मूलभूत गोष्टींवर आधारित बूमबद्दल प्रश्न उपस्थित करतात; आणि JPMorgan च्या अधिकारी मेरी कॅलाहन एरडोस यांना ही “वाटतेली” कल्पना "पागलपणाची" वाटते, आणि त्यांमागील मोठ्या क्रांतीबाबत लक्ष वेधतात. तथापि, MIT च्या संशोधन सहयोगी आणि व्हेंचर कॅपिटलिस्ट पॉल केड्रोस्की यांनी या वेडाचं टिकाव प्रश्नचिन्ह उपस्थित केलं आहे, आणि नमूद केलं की AI तंत्रज्ञान उपयोगी असलं, तरी त्यात होणारी वेगवान प्रगती थांबल्यामुळे पुढील पाच वर्षांत सातत्यपूर्ण क्रांतीची अपेक्षा ही चुकीची आहे. हे सगळं लक्षात घेता, पैशांच्या खाचखळग्यांची मोठी निपूणता दिसते. OpenAI चे CEO सॅम ऑल्टमन म्हणतात की त्यांचा वार्षिक महसूल २० कोटी डॉलर्स आहे आणि ते आठ वर्षांत १. ४ ट्रिलियन डॉलर्स मूल्यांच्या डेटा सेंटर्समध्ये गुंतवणूक करण्याची योजना आखत आहेत, ग्राहकांमधील स्वीकार वाढवण्यावर आधारित. तरीही, अभ्यास दर्शवतात की कंपन्यांच्या नफ्यावर या चॅटबॉट्सचा फारसा प्रभाव नाही, आणि फक्त ३% वापरकर्ते AI सेवा देणाऱ्यांना पैसे देतात. नोबेल पुरस्कार विजेता अर्थशास्त्रज्ञ दारोन आकमीग्लू चिंता व्यक्त करतात की, भविष्यातील उत्पादकता वाढीचे शक्यतेस गृहीत धरल्यास अतिशयोक्ती होऊ शकते. यातच, Amazon, Google, Meta, आणि Microsoft यांसारख्या कंपन्या या वर्षी अंदाजे ४०० अब्ज डॉलर्स हीतून AI इन्फ्रास्ट्रक्चरवर खर्च करणार आहेत, आणि त्यांच्या रोकड प्रवाहाचा अर्धा भाग डेटा सेंटर्स तयार करण्यात वापरत आहेत. ही आकडेवारी जगभरातील प्रत्येक आयफोन वापरकर्त्यापैकी २५० डॉलर्सपेक्षा अधिकचा खर्च दर्शवते, जे निश्चितच अयोग्य आहे. रोकड जपण्यासाठी, Meta आणि Oracle सारख्या कंपन्या खासगी भांडवल आणि कर्जावर आधार घेत आहेत. गोल्डमॅन्सॅक्सच्या विश्लेषकांनी अहवाल दिला आहे की, हायपरस्केलर्सनी कर्ज ३००% ने वाढवले आहे, आणि अलीकडील रचनात्मक आर्थिक नियोजनासाठी खास उद्दिष्ट वाहतुकीच्या वाहनांचा (SPVs) वापर केला जात असतो, ज्याने मोठ्या तंत्रज्ञान कंपन्यांच्या बॅलन्सशीटवर कर्ज टाकलेले नाही. उदाहरणार्थ, वॉल स्ट्रीटवरील ब्लू ओईल कॅपिटल आणि Meta यांनी २७ अब्ज डॉलर्सचे लुईझियाना डेटा सेंटरसाठी SPV द्वारे निधी उभारला, जिथे Meta पूर्ण संगणक क्षमता वापरते पण तिच्या ताब्यात फक्त २०% आहे, आणि तिच्या खात्यांवर कर्ज दडवले आहे. जर AI च्या बूमबाजाराला खीळ बसली, तर Meta ने वापर न केल्यासही खूप पैसा द्यावा लागेल.

गुंतवणूकदार गिल ल्यूरिया यांचं म्हणणं आहे की, आता या संरचना पारदर्शक झाल्या आहेत, परंतु अशा रचनांवर अवलंबून राहणे, पूर्वीच्या एनरॉनसारख्या पतनाची आठवण करून देतं आणि भविष्यातील स्थैर्य धोक्यात टाकू शकतं. या मोठ्या कर्जासह, भविष्यातील AI महसूल खर्चांना भरपाई करेल असा अपेक्षा आहे; पण Morgan Stanley च्या अहवालानुसार, २०२८ पर्यंत Big Tech AI मध्ये ३ ट्रिलियन डॉलर्स खर्च करतील, ज्याचा अर्धा हाचाहीoperating cash flow ने पुरवला जाईल. ल्यूरिया म्हणतो की, अधिक तयार क्षमता आणि बाजाराची स्थिर वाढ नसल्याने, ह्या कर्जाची किंमत काही वाया जाईल, आणि यामुळे नवीन वित्तीय संकट उद्भवू शकतं, जसं की डॉट-कॉम बंबल वेळी झालं, जेव्हा जास्त गुंतवणूक केल्यामुळे फायबर-optic रचनाही कोसळल्या. अधिक चिंता पुढे येतात त्या सर्क्युलर गुंतवणूक करारांमुळे जे नक्कीच AI मागणीला भलताच कृत्रिम बनवतात. Nvidia च्या अलीकडील १०० अब्ज डॉलर्सच्या डीलमध्ये OpenAI साठी Nvidia चिप्स खरेदी करणाऱ्या त्यांच्या डेटा सेंटर्सला Nvidia निधी देतो, ज्यामुळे खरी बाजारपेठेच्या संकेतांमध्ये धूसरपणा येतो. केड्रोस्की यांनी यासारख्या व्यवहारांचा उच्च स्तरावर अनियमितता दर्शवली आहे, आणि ते त्यांना dot-com युगाच्या भरमसूट भुमिकेसोबत तुलना करतात. छोट्या कंपन्यांमधून, CoreWeave सारख्या, OpenAI सोबत चिप्सची क्षमता आणि स्टॉकमधलं अदलाबदल सुरू असल्याचं दिसतं, आणि Nvidia, ज्याला CoreWeave मध्ये भागीदारी आहे, २०३२ पर्यंत कोणतीही अनावश्यक क्षमता खरेदी करण्याचं मान्य करतात. अर्थशास्त्रज्ञ आकमीग्लू या म्हणतात की, ही करारं खच्चून जाणारी घरटी सारखी असू शकतात. महत्त्वाचं म्हणजे, काही टॉप गुंतवणूकदार सध्या सावध झाले आहेत: पिटर थेल यांनी आपली संपूर्ण Nvidia holdings विकली, आणि सॉफ्टबँक ने जवळजवळ ६ बिलियन डॉलर्स worth चा भागही विकला. Michael Burry, जो २००८ च्या घरबांधणीच्या दुर्घटनेची भविष्यवाणी करणाऱ्या प्रसिद्ध, Nvidia ची शॉर्टिंग करतो, आणि हे सर्व पारदर्शक नसलेल्या आकडेवारी आणि सर्क्युलर फंडिंग पॅटर्नवर आधारित आहे. त्यांना खरी अंतिम वापरकर्त्यांची मागणी समजू शकत नाही, कारण बहुतेक ग्राहक डीलर फायनान्सिंगवर अवलंबून असतात, आणि OpenAI ही प्रमुख कंपनी आहे, पण त्यांचे लेखापरीक्षण स्पष्ट नाही. आणि उद्योगातील नेतेही जास्त उगीच उत्साह दाखवत आहेत. OpenAI चे सॅम ऑल्टमन मानतात की गुंतवणूकदार खूपच उत्सुक आहेत, पण AI ला “दीर्घकालीन महत्त्वाची उपलब्धी” ही म्हणतात. Google चे CEO सुंदर पिचाई देखील मानतात की, सद्यस्थितीत AI बाजारात “अवस्थान” आहे. म्हणून, जरी AI ची रूपांतरकारी क्षमता व्यापकपणे मान्य केली जाते, तरी मोठ्या मात्रांच्या भांडवली एजंट्या, जास्त कर्ज, गुंतागुंतीची वित्तीय रचना, आणि सर्क्युलर करार यांमुळे टिकाव आणि संभाव्य आर्थिक खाचखळग्यांची भयंकर चिंता उपस्थित होते.