Yarıdöner devresi Nvidia'nın CEO'su Jensen Huang, son iki yılda değeri %300 artış gösteren yarıiletken devi, yapay zeka çılgınlığını simgeliyor. Pazarlamadan ötesi, Huang yakın zamanda gerçekleşen kazanç çağrısında yapay zeka balonuna ilişkin korkuları yatıştırmaya çalışarak, Nvidia’nın çok farklı bir şey gördüğünü belirtti. Bu görüş, diğer önde gelen isimler arasında da yankı buluyor: Beyaz Saray’ın Yapay Zeka Yetkilisi ve girişimci David Sacks, yapay zeka atağını bir yatırım süper-döngüsü olarak nitelendirirken; Silikon Vadisi yatırımcısı Ben Horowitz, talep ve arz temellerine dayalı balon endişelerini reddediyor; JPMorgan yöneticisi Mary Callahan Erdoes ise balon fikrini “çılgınca” bulup, şu anda devam eden büyük bir operasyonel devrime dikkat çekiyor. Ancak, MIT araştırmacısı ve girişimci Paul Kedrosky, bu çılgınlığın sürdürülebilirliğine dair soru işaretleri taşıyor. Yapay zeka teknolojisinin faydalı olduğunu belirtirken, hızla gelişiminin durakladığını ve önümüzdeki beş yıl boyunca sürekli devrim beklentilerinin yanlış yönlendirme olabileceğine işaret ediyor. Yatırım sermayesi akışı ise şaşırtıcı seviyelerde. OpenAI’nin CEO’su Sam Altman, yıllık gelirlerinin 20 milyar dolar olduğunu ve önümüzdeki sekiz yıl içinde 1, 4 trilyon dolar veri merkezi yatırımı planladıklarını, bu planların ise müşteri benimsemesini artırmaya bağlı olduğunu söylüyor. Ancak yapılan araştırmalar, yapay zeka destekli chatbotların firmaların kârına sınırlı bir etkisi olduğunu ve kullanıcıların yalnızca %3’ünün AI hizmetleri için ücret ödediğini ortaya koyuyor. Nobel ödüllü ekonomist Daron Acemoglu, potansiyel gelecekteki üretkenlik artışlarına rağmen, abartılardan uyarıyor. Bu arada, Amazon, Google, Meta ve Microsoft’un bu yıl yaklaşık 400 milyar dolar AI altyapısına harcama yapması ve nakit akışlarının yaklaşık yarısını veri merkezi inşasına yönlendirmesi söz konusu. Bu miktar, dünya genelindeki her iPhone kullanıcısından 250 doların üzerinde, bu ise gerçekçi olmayan bir rakam. Nakit tutmayı sürdürebilmek adına, Meta ve Oracle gibi firmalar genişlemeleri finans etmek için özel sermaye ve borçlanmaya yöneliyor. Goldman Sachs analistleri, hyperscaler’ların toplam borcunun %300 arttığını bildiriyor ve özellikle büyük teknoloji şirketlerinin bilançosundan borçları saklamak için özel amaçlı araçlar (SPV’ler) kullandığını belirtiyor. Örneğin, Wall Street’in Blue Owl Capital ve Meta’sı, Louisiana’daki 27 milyar dolar değerindeki veri merkezini bu SPV aracılığıyla finanse etti.

Meta, bu SPV’de tam hesaplama kapasitesine sahip olmasına rağmen yalnızca %20’sine sahip ve borcu ise bilançosundan saklıyor. Eğer yapay zeka balonu patlarsa, Meta kullanımına bakılmaksızın milyarlarca dolar borç sahibi olacak. Yatırımcı Gil Luria, SPV’lerin şu an şeffaf olmasına rağmen, bu tür yapılara aşırı güvenin Enron gibi öncekilerin çökmüş olmasını hatırlattığını ve bu yüzden gelecekteki istikrarı tehdit edebileceğini söylüyor. Bu devasa borç birikimi, gelecekteki yapay zeka gelirlerinin masrafları karşılayacağını varsayıyor; ancak Morgan Stanley, 2028’e kadar büyük teknolojilerin toplamda 3 trilyon dolar yapay zeka altyapısına yatırım yapacağını ve bunun yalnızca yarısının işletme nakit akışıyla finanse edileceğini öngörüyor. Luria, aşırı inşa edilen kapasite ve durgun piyasa büyümesiyle borçların değersiz hale gelebileceği ve bu durumun, fiber-optik altyapıya aşırı yatırım sonrası patlayan dot-com balonu gibi yeni bir finansal krize yol açabileceği konusunda uyarıyor. Daha fazla endişe ise, yapay zeka talebini yapay şekilde şişiren döngüsel yatırım anlaşmalarından kaynaklanıyor. Nvidia’nın OpenAI ile yaptığı ve 100 milyar dolar değerindeki son anlaşma, Nvidia’nın OpenAI’nin veri merkezlerine yatırım yapması ve OpenAI’nin Nvidia çipleri satın almasıyla, gerçek piyasa sinyallerini bulanıklaştırıyor. Kedrosky, böyle büyük ölçekli düzenlemelerin alışılmışın dışında olduğunu ve dot-com dönemine özgü şişkinlikleri hatırlattığını söylüyor. Küçük firmalar olan CoreWeave de bu döngüye katıldı ve OpenAI’ye çip kapasitesi ve hisse değişimi yaptı; Nvidia’nın bir yatırımı olan CoreWeave ise, kullanılmayan kapasitenin 2032’ye kadar satın alınmasını kabul ediyor. Ekonomist Acemoglu, bu tür anlaşmaların kırılgan “kasa duvarı” gibi olma riskine dikkat çekiyor. Ünlü bazı yatırımcılar ise bu gelişmelerden giderek daha fazla endişe duyuyor: Peter Thiel, yakın zamanda tüm Nvidia hisselerini sattı ve SoftBank yaklaşık 6 milyar dolar değerinde payını devretti. 2008 finansal krizini öngören ünlü yatırımcı Michael Burry ise, Nvidia’nin hisse kısa pozisyonunda ve görünmeyen muhasebesel yapı ile döngüsel finansman örüntüsüne dikkat çekerek, gerçek müşteri talebinin sorgulanması gerektiğini ifade ediyor. Çoğu müşterinin bayi finansmanı ile desteklendiğine ve OpenAI’nin ise önemli bir rol oynadığına rağmen, denetçilerin net olmadığı belirtti. Sektör liderleri bile fazla iyimserliğin farkında: OpenAI’nin CEO’su Sam Altman, yatırımcıların aşırı heyecanlandığını kabul ederken, yapay zekayı uzun süredir görülen en önemli gelişmelerden biri olarak niteliyor. Google CEO’su Sundar Pichai ise, mevcut yapay zeka piyasasında “düzeltilmesi gereken bir irrasyonalite” olduğunu kabul ediyor. Özetle, yapay zekanın dönüştürücü potansiyeli geniş çapta kabul görse de, büyük finansal akışlar, yüksek borç seviyeleri, karmaşık finansman yapıları ve döngüsel anlaşmalar nedeniyle, sürdürülebilirlik ve yaklaşmakta olan bir finansal düzeltme riski konusunda haklı kaygılar bulunuyor.