در اواخر سال ۲۰۲۴، سهم بازار جستجو در گوگل برای اولین بار در نزدیک به ده سال، زیر ۹۰ درصد و به ۸۹. ۳۴ درصد سقوط کرد که نشان‌دهنده تغییر قابل توجه در رفتار و ترجیحات کاربران است. هرچند گوگل در اوایل سال ۲۰۲۵ مجدداً کمی بیش از ۹۰ درصد سهم بازار را به دست آورد، ولی روند کلی کاهش استوار باقی ماند. این تغییر باعث بروز بحث‌های گسترده در حوزه فناوری و کسب‌وکار درباره آینده جستجو شده است، به‌ویژه در مواجهه با ظهور سریع جایگزین‌های مبتنی بر هوش مصنوعی. کاهش سلطه گوگل عمدتاً به دلیل محبوبیت رو به رشد ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی است که پاسخ‌های مستقیم و مکالمه‌ای ارائه می‌دهند. برخلاف موتورهای جستجوی سنتی که فهرستی از لینک‌ها را بر اساس سئو و تبلیغات نمایش می‌دهند، رابط‌های کاربری هوش مصنوعی اطلاعات مختصر و مرتبط را به روشی قابل دسترس‌تر ارائه می‌کنند. کارآفرین ماریو نوفال بر این سهولت تأکید کرده و گفت پلتفرم‌های هوش مصنوعی مانند گرِک پاسخ‌ها را بدون نیاز به جست‌وجوی صفحات متعدد وب ارائه می‌کنند. شخصیت‌های برجسته‌ای مانند ایلان ماسک پیش‌بینی کرده‌اند که در نهایت هوش مصنوعی جستجوهای مرسوم را منقرض خواهد کرد. فناوری جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی چند مزیت دارد. با عبور از رتبه‌بندی‌های دستکاری شده سئو و تبلیغات، ابزارهای هوش مصنوعی دسترسی به اطلاعات را ساده‌تر و بهبود می‌بخشند و می‌توانند به شکل قابل توجهی نحوه تعامل مردم با اینترنت را تغییر دهند، چرا که زمان و تلاش کمتری نیاز دارد. علاوه بر این، سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند دانش را از منابع متنوعی ترکیب و همساز کنند، امری که سنتی‌ترین موتورهای جستجو قادر به انجام آن نیستند. اما پذیرش جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی، چالش‌هایی نیز دارد. یکی از نگرانی‌های مهم، «خیالات» است، زمانی که هوش مصنوعی پاسخ‌هایی تولید می‌کند که به نظر قابل قبول می‌آیند اما از نظر واقعی نادرست یا گمراه‌کننده هستند، که نیازمند ارزیابی و تأیید دقیق محتوا توسط کاربران است.

اعتمادپذیری این محتوا به شدت وابسته به بروزرسانی مداوم داده‌های آموزشی و الگوریتم‌ها است. مدل‌های درآمدزایی برای جستجوی هوش مصنوعی همچنان مسئله مهمی هستند. موتورهای جستجوی سنتی مانند گوگل به تبلیغات متکی‌اند که در نتایج جستجو جای داده شده است. پلتفرم‌های هوش مصنوعی باید راه‌هایی بیابند تا منبع درآمد خود را حفظ کنند بدون اینکه تجربه کاربر را آسیب زده یا کاربران را با تبلیغات بیش از حد خسته کنند. مدل‌های اشتراکی پیشنهاد شده‌اند، اما ممکن است دسترسی برخی کاربران را محدود کنند. همچنین نگرانی وجود دارد که سیستم‌های هوش مصنوعی همانند ترفندهای سئو، مورد سوءاستفاده قرار گیرند، که این موضوع می‌تواند بر صحت و سلامت محتوا تأثیر بگذارد. مسائل حقوقی و اخلاقی نیز توسعه جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی را پیچیده‌تر می‌کنند. حقوق مالکیت فکری یکی از مسائل مهم است، زیرا سیستم‌های هوش مصنوعی برای آموزش و تولید پاسخ‌ها به مواد دارای حق نشر گسترده‌ای نیاز دارند که بحث‌هایی درباره عدالت، قانون‌مندی و حقوق خالقان را برمی‌انگیزد. شفافیت، حریم خصوصی داده‌ها و تعصبات الگوریتمی نیز دغدغه‌هایی هستند که باید برای حفظ اعتماد و تضمین عدالت و مسئولیت‌پذیری این ابزارها، مورد توجه قرار گیرند. در مجموع، کاهش اخیر سهم بازار گوگل نشان‌دهنده تأثیر رو به رشد هوش مصنوعی در فرآیند بازیابی اطلاعات است و همزمان بر پیچیدگی‌هایی که این تحول به همراه دارد، تأکید می‌کند. هوش مصنوعی نوید یک تجربه جستجوی ساده‌تر و شهودی‌تر را می‌دهد، اما در عین حال چالش‌هایی جدی درباره دقت، اعتماد، مدل‌های درآمد و حاکمیت اخلاقی ایجاد می‌کند. برای آینده، همکاری میان توسعه‌دهندگان، نهادهای نظارتی، تولیدکنندگان محتوا و کاربران اهمیت زیادی دارد تا بتوان این مسائل را مدیریت کرد. اطمینان از اینکه جستجوی مبتنی بر هوش مصنوعی قابل اعتماد، منصفانه و پایدار است، برای ادغام موفق آن در زندگی دیجیتال روزمره ضروری است. آینده جستجو بدون شک در حال شکل‌گیری است، اما مسیر آن بستگی به نحوه مدیریت این چالش‌های چندجانبه در سال‌های آینده دارد.