W dniu 12 maja 2025 roku delegaci z różnych państw świata zgromadzili się w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku, aby omówić istotną i pilną kwestię współczesnego konfliktu zbrojnego: regulację autonomicznych systemów broni napędzanych sztuczną inteligencją. Te zaawansowane technologie, zdolne do rozpoznawania i atakowania celów bez udziału człowieka, zyskały na coraz częstszym użyciu na obszarach konfliktów, takich jak Ukraina i Gaza, wywołując głębokie debaty etyczne, prawne i bezpieczeństwa na całym świecie. Pomimo szybkiego postępu i coraz powszechniejszego wykorzystywania tych zbrojeń opartych na AI, społeczność międzynarodowa wciąż nie posiada kompleksowych, wiążących umów regulujących ich wdrażanie i działanie. Od 2014 roku dyskusje w ramach Konwencji o broniach konwencjonalnych (CCW) – międzynarodowego traktatu nadzorującego ograniczenia lub zakazy wobec niektórych broni konwencjonalnej – stanowią główną platformę dla wysiłków na rzecz zakazu lub regulacji w pełni autonomicznych systemów broni. Niemniej jednak, postępy w ustanawianiu prawnie wiążących standardów poprzez CCW są powolne, a ich realizacja napotyka na przeszkody w postaci sprzecznych interesów narodowych i obaw związanych z suwerennością państw. Sekretarz Generalny ONZ Antonio Guterres podkreślił pilną potrzebę rozwiązania tego problemu, wyznaczając twardy termin do 2026 roku na opracowanie jasnych i skutecznych regulacji. Jego apel ma na celu powstrzymanie niekontrolowanego rozprzestrzeniania się i użycia autonomicznych broni, ostrzegając, że ich proliferacja może znacząco obniżyć próg wywołania konfliktu zbrojnego oraz zwiększyć ryzyko niezamierzonych eskalacji. Osiągnięcie porozumienia pomiędzy kluczowymi mocarstwami nadal stanowi poważne wyzwanie. Silne państwa, takie jak Stany Zjednoczone, Rosja, Chiny i Indie, wyrażają wątpliwości co do poparcia dla kompleksowego międzynarodowego traktatu, który mógłby ograniczyć ich zdolności wojskowe. Wolą one raczej tworzyć krajowe wytyczne i dobrowolne środki, podkreślając znaczenie suwerenności państw oraz strategicznych korzyści płynących z autonomicznych technologii. Ta postawa spotkała się z krytyką ze strony obrońców praw człowieka, ekspertów ds.

kontroli zbrojeń oraz organizacji społeczeństwa obywatelskiego, którzy ostrzegają, że bez silnych ram prawnych na szczeblu międzynarodowym świat ryzykuje wyścig zbrojeń oparty na sztucznej inteligencji bez kontroli. Według raportów, na świecie obecnie działa ponad 200 różnych autonomicznych systemów broni, a udokumentowane ich użycie miało miejsce w niedawnych konfliktach, w tym z udziałem Rosji, Ukrainy i Izraela. Organizacje te twierdzą, że bez rygorystycznego nadzoru takie systemy mogą naruszać podstawowe prawa człowieka i prawo humanitarne międzynarodowe, podejmując śmiertelne decyzje bez odpowiedniej, znaczącej kontroli człowieka. Sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ 12 maja była historycznym wydarzeniem – po raz pierwszy ZO zorganizowała oficjalne spotkanie wyłącznie poświęcone złożonym wyzwaniom stwarzanym przez autonomiczne systemy broni napędzane sztuczną inteligencją. Uczestnicy wyrazili nadzieję, że ta wysoka ranga dyskusji pobudzi wolę polityczną i wyznaczy drogę do tworzenia wiążących ram prawnych przed kolejnymi negocjacjami CCW zaplanowanymi na wrzesień. W oczekiwaniu na te rozmowy społeczność światowa stoi przed trudnym wyzwaniem znalezienia równowagi pomiędzy innowacjami technologicznymi związanymi z obronnością a kluczową koniecznością ochrony ludzkości przed potencjalnymi niezamierzonymi konsekwencjami, jakie mogą przynieść decyzje maszyn podejmujące decyzje o życiu i śmierci. Choć postęp technologiczny przyspiesza w zawrotnym tempie, tak samo szybko musi rozwijać się ramy etyczne, prawne i operacyjne, aby zapobiec destabilizacji świata i utrzymać pokój oraz bezpieczeństwo międzynarodowe. Podczas gdy państwa debatują nad przyszłym kształtem wojny w salach ONZ, świat patrzy uważnie, zdając sobie sprawę, że wynik tych rozmów będzie miał wpływ na naturę konfliktów zbrojnych na pokolenia. Przyszłość wymaga zwiększonej przejrzystości, wielostronnej współpracy i wspólnego zaangażowania, aby sztuczna inteligencja służyła jako narzędzie pokoju, a nie jako wyzwalacz destrukcji.