Google’ın yapay zeka video aracını kullanarak zaman yolculuğu yapan, mavi İngiliz telefon kulübesinde uçan bir doktor filmi yapmasını istemek, şaşırtıcı olmayan bir şekilde Doctor Who’ya benzeyen bir sonuç veriyor. Benzer şekilde, OpenAI’nin teknolojisi de karşılaştırılabilir çıktı üretiyor. Bu masum gibi görünse de, özellikle üretken yapay zekanın yaygınlaşmasıyla yapay zeka geliştiricilerin karşılaştığı önemli bir sorunu ortaya çıkarıyor. OpenAI’nin ChatGPT’si, Sora 2 video üreticisi, Google’ın Gemini’si ve Veo3 video aracı gibi üretken yapay zekalar, yeni ve özgün içerikler yaratmayı amaçlıyor. Ancak, bu araçların çıktılarının ne kadarının gerçekten özgün olduğu, ne kadarının BBC gibi mevcut telif haklarına sahip çalışmalara dayandığı belirsizliğini koruyor. Bu durum, telif hakkı ihlali ve izin alınmadan diğer yaratıcıların içeriğinin kullanılmasının etik sorunlarını gündeme getiriyor. Yazarlar, sinema ve dizi yapımcıları, sanatçılar, müzisyenler ve yayıncılar gibi birçok yaratıcı profesyonel, çalışmalarının izinsiz kullanılmasını durdurmak ve bu kullanımlar karşılığında ücret talep etmek istiyor. Onlar, yapay zeka araçlarının, kendilerinden ücret almadan kendi eserleri üzerinde inşa edilip, kendi sektörlerini zayıflatıcı şekilde rekabet oluşturan yeni eserler üretmesine karşı çıkıyorlar. Bu durumu çözmek amacıyla, Financial Times, Condé Nast ve Guardian Media Group gibi bazı yayıncılar da OpenAI ile lisans anlaşmaları yapmayı tercih etti. Ana sorunlardan biri, yapay zeka şirketlerinin sahip olduğu özel modellerin şeffaf olmaması, bu modellerin ne ölçüde korunan yaratıcı materyallerden yararlandığını gizlemesi. Ancak, ABD merkezli teknoloji platformu Vermillio, müşterilerinin fikri mülkiyetlerini online ortamda takip edebildiğini ve yapay zeka tarafından üretilen içeriklerin ne kadarının telif hakkına tabi kaynaklardan geldiğini tahmin edebildiğini iddia ediyor. Telif haklarına sahip eserleri analiz etmek için “nöral parmak izi” yöntemi kullanan Vermillio, Doctor Who ve James Bond gibi yapımların yapay zeka çıktılarını test etti. Guardian için yapılan denemelerde, Google’ın Veo3’üne girilen bir “Doctor Who” benzeri video talebi, Vermillio’nun Doctor Who parmak izine %80 oranında uydu. Bu, içerikte büyük oranda telif hakkı korunan özelliklerin kullanıldığını gösteriyor. OpenAI’nin Sora ile ürettiği video ise %87 uyum sağladı. Benzer analizler, James Bond içerikleriyle yapıldığında ise farklı oranlar ortaya çıktı: Veo3’ün sonucu %16, Sora’nın sonucu %62 ve ChatGPT ile Google Gemini kullanılarak oluşturulan görseller %28’den %86’ya kadar uyum gösterdi.

Jurassic Park ve Frozen gibi başka popüler serilerde de yapay zeka ile üretilen içeriklerin güçlü telif uyumları saptandı. Üretken yapay zeka sistemleri, büyük eğitim verilerine ihtiyaç duyuyor; bu veriler genellikle Wikipedia, YouTube, haber makaleleri ve arşivler gibi açık web kaynaklarından elde ediliyor. Bu durum, izin alınmadan telif hakkı korunan eserleri kullanma konusunda hukuki ve etik soruları gündeme getiriyor. Örneğin, Anthropic, yazarların korsan olarak kullanılan eserleriyle eğitilen yapay zeka sohbet botlarının use edilmesiyle ilgili açılan toplu davayı çözmek için 1, 5 milyar dolar ödeme yapmayı kabul etti. Bu ödemeye, Dan Brown, Kate Mosse ve J. K. Rowling gibi ünlü yazarlar da dahil. Vermillio’dan Kathleen Grace, içerik kullanımını paylaşabileceği ve izleyebileceği bir sistem oluşturmanın tüm taraflara fayda sağlayabileceğini, telif hakkı sahiplerinin daha fazla veri lisansı vererek, daha adil bir ekosistem oluşturulmasına teşvik edebileceğini söylüyor. Bu şekilde, gelir birkaç büyük şirkete akmak yerine, daha dengeli bir dağılım sağlanabilir. İngiltere’de sanatçılar ve yaratıcı topluluklar, hükümetin, yapay zeka şirketlerinin telif hakkı bulunan eserleri varsayılan olarak kullanmasına izin verecek ve sadece içerik sahipleri “dışarı” çıkarsa durdurulacak politikaya karşı güçlü şekilde direniyorlar. Bu politika, sanatçıların haklarına zarar verecek biçimde görülüyor. Google, üçüncü taraf araştırmalar hakkında yorum yapamayacağını ve yapay zeka politikalarının fikri mülkiyet ihlallerini yasakladığını belirtiyor. Ancak, YouTube’un kullanım şartları, Google’ın içerik üreticilerinin çalışmalarını, yapay zeka ve makineli öğrenme ürünlerini geliştirmek amacıyla kullanmasına izin veriyor. OpenAI ise, eğitimlerini kamuya açık veriler üzerinde yaparak, ABD’deki “adil kullanım” (fair use) ilkesi kapsamında, telif hakkı korunan eserlerin izinsiz kullanılmasına belli ölçüde izin verildiğini savunuyor. Motion Picture Association (Sinema Endüstrisi Birliği), OpenAI’ye, SpongeBob SquarePants, South Park, Pokémon ve Rick and Morty gibi telifli karakterlerin yer aldığı videolar oluşturduğu Sora aracını kullanma konusunda telif hakkı endişelerini gidermesi çağrısında bulundu. OpenAI ise, hak sahipleriyle işbirliği yapıp bu karakterleri engellemek ve kaldırma taleplerine cevap vermek için çalışmaya hazır olduklarını açıkladı. Birleşik Krallık House of Lords’dan uluslararası hukuk ve telif haklarına muhalif olan ve hükümetin telif önerilerini eleştiren Beba Kidron, yetkisiz kullanımların ciddiyetini vurguluyor. Bu durumda, Doctor Who ve James Bond gibi ikonik eserlerin korunamaması halinde, bağımsız sanatçıların çalışmalarını nasıl koruyabileceklerini sorguluyor. Özetle, üretken yapay zekanın yaygın kullanımı, telif hakkı ihlalleri ve adil ödeme konularında ciddi hukuki ve etik sorunlar yaratıyor. Bu gelişmekte olan dijital ortamda, yenilikçilik ile yaratıcıların hakları arasındaki dengeyi kuracak yeni çerçevelere ihtiyaç var.