16 ဘီလီယံ မPASS မျှပါးပျက်စီးမှု: တကယ့်အကြောင်းရင်းဘာလဲ? ဇွန်လ ၂၀၂၅ တွင် Cybernews နှင့် cybersecurity သုတေသနသူများက သမိုင်းတစ်ခုစီးခဲ့တဲ့ credential ပျက်စီးမှုကြီးတစ်ခုကို ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ထိုအချိန်အထိယခင်အကြိမ်ကြီးက ၁၆ ဘီလီယံကျော်သော login အသေးစိတ်များ အွန်လိုင်းပေါ်မှာ အခမဲ့ ဖွင့်လှစ်ထားတာဖြစ်ပြီး၊ ခြားနားသော data set (ဒေတာစုစုပေါင်း ၃၀) များတွင် တချို့မှာလည်း ထည့်ထားခဲ့သည်။ ဤပျက်စီးမှုသည် တစ်ခုပြီးတစ်ခုပဲမဟုတ်ပါဘူး။ သူ့အကြောင်းရင်းက မှာကျော်စက်မော်လ်ဝဲများဖြစ်သော infostealer malware များက တစ်ကြိမ်တည်းမက၊ နှစ်ပေါင်းများစွာအလိုက် မသိကောင်းကောင်းက ဗေနှင့် device များကို ဖမ်းပစ်ပြီး password၊ cookies များအပြင် active session tokens နှင့်ဝက်ဘ် login သမိုင်းများအစအဆုံးကို ထုတ်ယူခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အများအပြား credential များအချိန်အမှတ်တံဆိပ်ရောက်ပြီး ဖြစ်နိုင်စေတဲ့အတွက် Google, Apple, Facebook, Telegram, GitHub နှင့်အင်အားကြီးသောအစိုးရစနစ်များအပါအဝင် သုံးစွဲသူအများစုရဲ့အသုံးပြုမှုအတွင်းမှာ လက်ရှိတုန်းလျှင်လဲ အသက်ဝင်နေပါသည်။ တချို့ data set များတွင် ၃. ၅ ဘီလီယံအထပ်ထိုးသော record များပါဝင်ပြီး၊ တစ်ချို့အချိန်လောက်အထိ ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် မည်သည့် hacking ကျွမ်းကျင်မှုမလိုအပ်ဘဲ အများလူအပေါင်းများစွာက ဝင်ကြည့်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာပင်၊ infostealer malware များက ၂. ၁ ဘီလီယံကျော် credential များချ stolenခဲ့ပြီး၊ ယင်းသည် လုံးလုံးယုတ်ယုတ်ဒီလို stiolen (!) credential များ၏ များသောအားဖြင့် နှစ်ခVocabularyဆိုင်အချက်အလက်ဖြစ်သည်။ ဤနေရာတွင် ဆိုးရွားမှုတိုးလာနေသည်ကို လက်ခံရရှိနိုင်သည်။ အကြောင်းရင်းမှာ ဘာလဲ?16 ဘီလီယံ password ပျက်စီးမှုကြောင့်ယေဘူယျ login စနစ်များရဲ့ ချို့ယွင်းမှုများကို ဖော်ပြနေပါသည်။ ဤပျက်စီးမှုသည် သာမက ယနေ့အသုံးပြုနေတဲ့ ပုံမှန်အိုင်ဒီစနစ်များရဲ့ အနည်းငယ်ပဲဖြစ်ပြီး၊ password များ ထပ်စွန့်အသုံးပြုခြင်း၊ session tokens များနှင့်ရှိနေခြင်းတို့ကြောင့် သေနတ်သယောင့်ခဲ့သည့်အပြင် malware aka malware-as-a-service တို့မှတစ်ဆင့်သူတို့အကျိုးအမြတ်အတွက် data များကို ဝယ်ယူပြီး လုပ်ငန်းများကိုအလိုအလျောက်စီမံနိုင်အောင်လုပ်နိုင်သည်။ ဤအကြောင်းကြောင့် identity theft, ငွေကြေးအတောအတင်းမုန်းတီးခြင်းနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်မသိစေသော privacy လုလိမ်မှုများထဲမှာ အထင်ကရသောအကြောင်းအရာများ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဒါကြောင့် password နဲ့ပိုင်နက်စနစ် (2FA) များအကြောင်းသာမက၊ password manager များနဲ့အတူ၊ blockchain အခြေခံ digital identity စနစ်များကို စိတ်ဝင်စားလာချိန်မှာဖြစ်လာနေသည်။ ယင်းစနစ်များကို သာမကအဖြစ်စိမ်းစိမ်းစနစ်က ထုံ့ထားပြီး၊ ဖြေရှင်းနိုင်တယ်လို့ လူမယ့်ပညာရှင်များကပြောနေကြသည်။ အကြားအလယ်ကာလပဲဖြစ်စေ၊ များစွာသော security ပညာရှင်များက Web3 အခြေခံ digital identity ကို လမ်းညွှန်နေကြပြီး၊ ဤနည်းလမ်းကို အသုံးပြု၍ password မပါဘဲ login လုပ်နိုင်စေခြင်းက များမကြာမီ မြှင့်တင်နိုင်မှုအတွက် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်လာနိုင်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် blockchain-based systems များကို အသုံးပြုခြင်းသည် တုန့်ပြန်ကာကွယ်မှုမှ အကြံအစည်ပိုမိုကောင်းမွန်သော, မကောင်းယုံကြည်စေသူကို သူ့အကြပ်အတည်းမှ ကာကွယ်ဖို့ အတွက် လုပ်နိုင်စေနိုင်ပြီး၊ system ကိုအခြေခံစနစ်အဖြစ် ပြုပြင်ထားနိုင်ပါတယ်။ သမိုင်းကြောင်းမှတ်တမ်းအရ ဒီကွန်ပျူတာ password များအကြောင်းပြီးအစစက ၁၉၆၀ ခုနှစ်အချိန်က MIT ၏ Compatible Time-Sharing System သမိုင်းကြောင်းကိုတွေ့ရပြီး၊ အစပိုင်းကမူပိုင်ခွင့်ပိုင်နိုင်ရေးအတွက် စိုးရိမ်မှုများမှစတင်ခဲ့ပါသည်။ ထို့ကြောင့် password များသည် မကြာသေးခင်ကတည်းက ပုံမှန်ကာကွယ်ရေးသက်ဆိုင်ရာအခက်အခဲကူးစစ်နေသည်သည်။ အဲ့ဒါဆို Blockchain digital identity တစ်ခုဖြစ်နိုင်မလား? မေးခွန်းအရေးကြီးကိုးကားလေ့ရှိသည်မှာ "အဘယ်ကြောင့် password များအား မလွတ်လပ်နားလည်သောသူများသည် များများမကြာခင်အားငွေ့မကြားကြသောကြောင့်လဲ" ဖြစ်သည်။ ယခုသဘောထားမှာ blockchain-based digital identity ကို လူအများစုလည်း ပိုမိုအမြင်ရလာသည်။ Blockchain Digital ID ဖြေရှင်းချက်ဘာများကို ဖြေရှင်းနိုင်မလဲ?

Blockchain အခြေခံပြုသော decentralized identity systems များက လက်ရှိပါဝင်နေတဲ့ အကြောင်းကြားမှုများသို့မဟုတ် centralized databases များကို ရောမရန်အစားပေးပြီး၊ user ကိုယ်ပိုင်ပိုင်ခြင်းနှင့်အုပ်ချုပ်ခွင့်များပြန်လည်ရရှိစေသည်။ အဓိကအကျိုးကျေးဇူးများပါဝင်ပြီး၊ - တစ်နေရာတည်းမရှိသောအချက်အလက်ချို့ယွင်းမှု မရှိပါ: Centralized systems များကနေ များစွာ credential များကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့အခါ၊ blockchain identity များမှာ မည်သည့် ခြားနားမှုလဲ မရှိပါ။ - Data များကို လျှို့ဝှက်ထားနိုင်ခြင်း: Verifiable Credentials များအတွက် အသုံးပြု၍ အသုံးပြုသူများက သူတို့၏ အကြောင်းအရာများ (ကဲ့သို့သော အသက်နှင့်ပညာရေးအချက်အလက်များ) ကို မျှဝေရန်မလိုအပါဘဲ ကိုယ်ပိုင်စိစစ်နိုင်သည်။ Zero-Knowledge Proofs များအမြန်အသုံးပြု၍၊ ဥပမာ၊ "ငါ ၈ ဦးထက်ကြီးသည်" လို့ သက်သာစွာအတည်ပြုနိုင်ပြီး၊ အခြေခံအချက်အလက်ကို မဖော်ပြဘဲ အတည်ပြုနိုင်သည်။ - အတည်အသေနိုင်မှုနှင့် လိမ်လည်မှုမဖြစ်နိုင်ခြင်း: အသုံးပြုသူများရဲ့ digitale wallet များကို cryptographically signed လုပ်ပြီး မလွဲမသေခတ်နိုင်ဘဲလည်း တရားမဝင်အတည်ပြုတာများ ဖော်ထုတ်ရန်ခက်ခဲလာသည်။ ဤကြောင့် ဒီလို self-sovereign identity ကို အသုံးပြုသောနည်းအစားအနားများက ယနေ့အခါမနည်းပဲစွန့်ပစ်ခဲ့ပြီး၊ အနာဂတ်မှာ blockchain ကိုအခြေခံသော digital identity သည် ပိုမိုခိုင်မာသော လုံးဝနားလည်နိုင်စေတတ်သောစနစ်တစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ထိုနည်းလမ်းကျော်လည်း၊ 1960 ခုနှစ်ခန့် MIT ၏ Compatible Time-Sharing System မှာ password များစတင်အသုံးပြုခဲ့မှုကစတင်ခဲ့ပြီး၊ security ပြဿနာများက ထွန်ထူးမထားပါနိုင်ခဲ့ဘူး။ Blockchain Digital Identity လုပ်ငန်းအနာဂတ်အတွက်အဖြေဖြစ်နိုင်မလား? အဆိုပါလူပျိုပြီးကျယ်ကျယ်ကာအရွယ်အစားမပါသော password များအပြစ်အတွက်စဉ်ဆက်မပြတ်ဖေါ်ထုတ်နေစဉ်၊ များမကြာမီ လုပ်ငန်းအသစ်များအနေဖြင့် blockchain-base digital identity တွင်လေးနိုင်ပါသည့်အာမခံတစ်ခုအဖြစ်လည်း ထင်ရှားလာကြသည်။ products ụblockchain systems မှာ အသုံးပြုနိုင်ပிக்கும் ထူးခြားသောလုံခြုံမှုနှင့် privacy ကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ အကျဉ်းချုပ်ဆိုပါက အွန်လိုင်း password အားကိုးမှုကို သက်တမ်းအတော်ကြာနေခြင်းနဲ့အတူ၊ မကြာမီအနာဂတ်သည် ယမန်စနစ်အစား blockchain-based ထိုမီအုပ်ချုပ်ခွင့်ခံစားစေသည့် digital identity များစွာတိုးတက်လာနိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။