पेमेंट्स क्षेत्र वेगाने परिवर्तन होत आहे, अनेक स्टार्टअप्स नावीन्यपूर्ण कल्पना पुढे घेऊन येत आहेत जी बँकिंगचे स्वरूप पुनर्रचना करीत आहेत, विशेषतः स्थिरकॉइन आणि कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) यांसारख्या उदयोन्मुख क्षेत्रांमध्ये. स्थिरकॉइन्स बँकांमध्ये लोकप्रिय होत आहेत, विशेषतः कॉंग्रेस चर्चा चालू असताना पेमेंट स्थिरकॉइन्ससाठी नियामक चौकटी स्थापित करण्यात येत आहे. दरम्यान, वॉलमार्ट आणि ऍमेझॉन सारख्या किरकोळ विक्रेत्यांनीही अमेरिकेत आपले स्वतःचे स्थिरकॉइन लाँच करण्याचा विचार सुरू केला आहे, जे पर्यायी पेमेंट पद्धत म्हणून वापरले जात आहेत. क्रंचबेस ८, ६०० हून अधिक फिनटेक आणि जवळजवळ २, ४०० पेमेंट्स स्टार्टअप्सचा मागोवा घेत आहे, ज्यांनी अनुक्रमे सुमारे $२५७ अरब आणि $९६ अरब रकमेचे भांडवल उभारले आहे. ही स्टार्टअप्स बँकांसाठी महत्त्वाच्या आहेत, केवळ सेवा पुरवण्याशिवाय तर ही खरेदी लक्ष्येही ठरू शकतात, जसे की स्ट्राइपने अलीकच स्टेबलकॉइन पेमेंट्स प्लॅटफॉर्म ब्रिजची खरेदी केली आहे. खाली २०२५ मध्ये बँकांनी लक्ष ठेवावी असे उद्योग तज्ञांनी सुचविलेल्या पाच प्रारंभीच्या स्टार्टअप्सचे अवलोकन दिले आहे. 1. **दारविनियम (Darwinium)** - **स्थापक:** अ‍िलिसडर फॉल्कनर, অনাথ গুণ্ডাবट्टुळা, बेन डेव्ही, कैलबे मूर, कॉलिन गोल्डी - **मुख्यालय:** सॅन फ्रान्सिस्को, ऑस्ट्रेलिया आणि युकेमध्ये कार्यरत - **स्थापना:** मार्च २०२१ - **वेबसाइट:** www. darwinium. com - **उपयोग:** स्वयंचलित ओळख आणि पारंपरिक पद्धतींनी चालणारे फसवणूक प्रतिबंधित प्लॅटफॉर्म. ही वेब, ऍप, व APIs या सर्व डिजिटल संवादांवर संपूर्ण रिअलटाइम दृश्यता आणि नियंत्रण देते, आणि वैध व जाळत जाणाऱ्या व्यवहारांमध्ये फरक करते. - **भांडवल:** $२८ मिलियन व्हीसी - **गुंतवणूकदार:** US व्हेंचर पार्टनर्स, ब्लॅकबर्ड, एअरट्री, अकम्प्लिश, नवल राविकांत - **ग्राहक:** जागतिक कंपन्या, निऑबँक, फिनटेक, मार्केटप्लेस, गेमिंग - **माइलस्टोन:** युएस मध्ये विस्तारित, नेतृत्व सुधारले आणि मुख्यालय सॅन फ्रान्सिस्को येथे हलवले - **वाढीचा अंदाज:** २०२५ मध्ये ५ पट महसूल वाढीचे अपेक्षा 2. **स्कायफायर (Skyfire)** - **स्थापक:** अमीर सारांंगी, क्रेग डेविट - **मुख्यालय:** सॅन फ्रान्सिस्को - **स्थापना:** २०२२ - **वेबसाइट:** https://skyfire. xyz/ - **उपयोग:** AI चा वापर करून स्वतःच पेमेंट, ओळख पडताळणी, सेवा प्रवेश यांसाठी एक पेमेंट व ओळख प्लॅटफॉर्म. - **भांडवल:** $९. ५ मिलियन सीड इक्विटी - **गुंतवणूकदार:** कॉइनबेस व्हेंचर्स, a16z CSX, न्युबर्गर बर्मन, ब्रेव्हान हूअार्ड डिजिटल, इतर - **ग्राहक:** एजंट डेव्हलपर, प्लॅटफॉर्म, काही बँका - **माइलस्टोन:** ऑगस्ट २०२४ मध्ये प्लॅटफॉर्म लॉंच; १०, ००० पेक्षा अधिक विकसक व्यवहार करीत आहेत - **वाढीची योजना:** नवीन आणि मोठ्या अंमलबजावणीसह प्लॅटफॉर्म उघडणे आणि बँकांशी व इंटरनेट पुरवठादारांसोबत भागीदारी सखोल करणे 3.

**क्रॉसमिंट (Crossmint)** - **स्थापक:** रोड्री फर्नांडेज टौझा, अल्फोंस गोमेज-जॉर्डाना - **मुख्यालय:** न्यू यॉर्क व मायामी - **स्थापना:** मार्च २०२२ - **वेबसाइट:** https://www. crossmint. com/ - **उपयोग:** एक सर्वसमावेशक प्लॅटफॉर्म जे कंपन्या व AI एजंट्सना स्थिरकॉइन्स व ब्लॉकचेन अवलंबून वॉलेट, पेमेंट, टोकनायझेशन यासाठी वापरण्याची परवानगी देते. - **भांडवल:** $२४ मिलियन व्हीसी - **गुंतवणूकदार:** रिबिट कॅपिटल, नायकां भागीदारी, फर्स्ट राउंड, फ्रेक्लिन टेंपलटन, लाईट्सपीड फ्रॅक्शन - **ग्राहक:** शतकभर उच्च क्रमांकाची कंपन्या, एका टॉप २० बँक, आघाडीची रेमिटन्स कंपनी - **माइलस्टोन:** गेल्या वर्षी सबस्क्रिप्शन महसूलात १०००% वाढ; ४०, ०००+ कंपन्या व विकसक, ४०+ ब्लॉकचेनवर प्लॅटफॉर्म वापर - **वाढीची योजना:** नवीन एजंट कमर्स टूलकिट आणि ओपन सोर्स फिनटेक अ‍ॅप डेव्हलपमेंट टूलकिट लॉन्च नंतर ग्राहकवर्ग वाढवणे 4. **मर्ज मनी (Merge Money)** - **स्थापक:** कबीबी सेबेस्टियन - **मुख्यालय:** लंडन - **स्थापना:** २०२२ - **वेबसाइट:** www. merge. money - **उपयोग:** B2B व्यवसायांसाठी API-प्रथम स्थिरकॉइन पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चर. - **भांडवल:** $९. ५ मिलियन व्हीसी - **गुंतवणूकदार:** कॉइनबेस, ऑक्टोपस व्हेंचर्स - **ग्राहक:** B2B मार्केटप्लेस, फिनटेक, कॉर्पोरेट ट्रेझरर्स, परवाना क्रिप्टो कंपन्या, युरोपियन बँका - **माइलस्टोन:** इलेक्ट्रॉनिक मनी इन्स्टिट्यूशन व व्हर्चुअल अ‍ॅसेट सर्व्हिस प्रोव्हायडर परवाने मिळवले; त्वरित स्थानिक पेमेंट अनेक देशात विस्तारले (75+ देश) - **वाढीची योजना:** भौगोलिक विस्तार, अमेरिका बाजारात प्रवेश सह प्रमुख. 5. **कॉनडिट टेक्नोलॉजी (Conduit Technology)** - **स्थापक:** किरील गेर्टमॅन - **मुख्यालय:** बोस्टन - **स्थापना:** २०२१ - **वेबसाइट:** https://conduitpay. com - **उपयोग:** स्थिरकॉइन किंवा स्थानिक चलनांद्वारे सीमा-आधारित पेमेंटसाठी, SWIFT ऐवजी अधिक वेगाने, स्वस्त व भरोसेमंद व्यवहारासाठी. - **भांडवल:** $५३ मिलियन व्हीसी - **गुंतवणूकदार:** ड्रॅगनफ्लाय, अल्टोस व्हेंचर्स, हिलिओस डिजीटल व्हेंचर्स, पोर्टेज व्हेंचर्स - **ग्राहक:** बँका, फिनटेक, बहुराष्ट्रीय कंपन्या - **माइलस्टोन:** २०२४ मध्ये व्यवहार मात्रा १६ पट वाढून $१० बिलियनहून अधिक; ब्राझीलच्या सर्वात मोठ्या फॉरेन एक्सचेंज बँकेचा मालक ब्राझा ग्रुप सोबत करार केला या स्टार्टअप्सनी स्थिरकॉइन, AI व पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चरमध्ये होणाऱ्या नवथऱ्या प्रगतीचे सूचक आहेत आणि बँकांसाठी या वातावरणात जास्त संधी व आव्हानांचे दर्शन घडवित आहेत.