२१ मे, २०२५ च्या एजॉक्स जेनरेटच्या आवृत्तीत बोझेस अर्थ फंडने 'कृत्रिम बुद्धिमत्ता for Climate and Nature Grand Challenge' या प्रकल्पाची घोषणा केली आहे, ज्याच्यासाठी त्याने १०० दशलक्ष डॉलरची पहिली २४ ग्रँट रिसिपिएंट्सची नोंद केली आहे. या कार्यक्रमाचा उद्दिष्ट म्हणजे तीव्र हवामान आणि पर्यावरणीय समस्यांवर उपाय शोधण्यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा उपयोग करणे. प्रत्येक प्रकल्पाला सुरुवातीत ५०, ००० डॉलरची अनुदानराशी मिळते आणि पुढील पावलांवर २ मिलियन डॉलरपर्यंतची अनुदान मिळू शकते, जेणेकरून नवकल्पनांना वेगाने विकसित करता येईल. निवडलेल्या प्रकल्पांमध्ये टिकाऊ प्रोटीन विकास, जैवविविधता निरीक्षण, कोरल रीफ विश्लेषण, अपप्रवेश विलोप, आणि आफ्रिकेसाठी सुधारित हवामान अंदाज यांसारख्या विविध क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित केले आहे. पर्यावरण तज्ञ व AI तज्ञ यांच्या भागीदारीवर भर देऊन, ही योजना पूर्वी AI चा अनुभव असलेल्या नसलेल्या लोकांनाही सहभागी होण्यास प्रोत्साहन देते, आणि व्यावहारिक परिणामांवर लक्ष केंद्रित करते. विविध क्षेत्रांतील संघांनी हवामान शमन आणि पर्यावरण संरक्षणासाठी विस्तारक्षम उपाय विकसित करावेत, असे त्याचे उद्दिष्ट आहे. या अनुदान योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये ही आहे की, त्यात आवेदकांना AI तज्ञत्वाची गरज नाही, त्यामुळे नावीन्यपूर्ण उपाय शोधण्यासाठी क्षेत्रज्ञान आणि प्रगत AI कौशल्य यांचा संगम साधला जातो, ज्यामुळे प्रभावी आणि प्रत्यक्ष पर्यावरणीय अंमलबजावणी करता येते. याव्यतिरीक्त, न्यूजलेटरने हवामान क्षेत्राला आकार देणाऱ्या महत्त्वाच्या घडामोडींसुद्धा नमूद केल्या आहेत. क्लाइमॉर्क्स, ज्यांनी थेट हवा पकडण्याच्या तंत्रज्ञानात अग्रगण्यता प्राप्त केली आहे, त्यांनी हवामान निधी घटल्याने त्यांच्या कामगारांची संख्या २२% कमी केल्याची घोषणा केली आहे, हे यावर अधोरेखित की हरित तंत्रज्ञानात आर्थिक आव्हाने अजूनही कायम आहेत, जरी हवामान आपत्कालीन आहे. याशिवाय, जागतिक ऊर्जा संस्था (आयईए) चा अहवाल चेतावनी देतो की, नविन ऊर्जा खाण्याचे महत्त्व असलेल्या खनिजांच्या पुरवठ्यात केंद्रीकरण वाढत आहे, ज्यामुळे जागतिक राजकीय आणि पुरवठा साखळीवरील जोखमी वाढतात आणि स्वच्छ ऊर्जा संक्रमणाला अडचणी येऊ शकतात. आधिकांशतः, २०२४ मध्ये जागतिक वनीकरण नोकसानी रेकॉर्ड तोडल्या आहेत, मुख्यतः जंगलांतील आगीमुळे, ज्यांनी २०२३ च्या हवाई प्रवासांपेक्षा चार पट अधिक CO2 उत्सर्जित केले.

या वणव्यामुळे वातावरणातील हरितगॅस उत्सर्जन वाढते तसेच जैवविविधता आणि परिसंस्था यांना गंभीर धोका निर्माण होतो, जे कार्बन साठवणुकीसाठी अत्यंत आवश्यक आहे. राजकीय पातळीवरही बऱ्याच बदलांची चिन्हे दिसतात. खोल समुद्र खाणीकरणा संदर्भातील नियमांवर चर्चा सुरू असून, अमेरिकेत नव्या न्यूक्लियर रिएक्टरच्या मान्यतेसह, या दोन्ही निर्णयांमध्ये वाद आहेत, पण ऊर्जा उत्पादनामध्ये बदल घडवू शकतात. महागाईत कपात कायद्याने (IRA) काही क्षेत्रांना छोट्या फायदा होतो, तर उर्जा क्षेत्रासाठी आयात केलेल्या सोलर सेल्सवर नवीन करांच्या धोरणाने घरगुती उद्योगाला संरक्षण दिले जाते पण नवीनीकरणीय उर्जा वाढीस मदत करत आहे. संपूर्णपणे, या एजॉक्स जेनरेटच्या आवृत्तीने तंत्रज्ञान, पर्यावरण, आणि धोरण यांच्या का सहकार्य वाढत आहे, हे दाखवले आहे. बोझेस अर्थ फंडचा AI अनुदान कार्यक्रम हे दर्शवतो की, नवकल्पना निधी व बहु-क्षेत्रीय भागीदारीने हवामान उपायांना चालना मिळू शकते. त्याचवेळी, क्लाइमॉर्क्ससारख्या कंपन्यांसमोरील आर्थिक अडचणी, आयईएच्या सूचनांमधून दिसणाऱ्या पुरवठा जोखम्या, व धोरणांतील बदल या सगळ्या अडथळ्यांवर प्रकाश टाकतो. जगातील समुदाय हवामान बदलाच्या परिणामांना मर्यादा घालण्याकडे आणि परिसंस्थांचे संरक्षण करण्याकडे अधिक लक्ष देत आहे, तर AI व पर्यावरण शास्त्र यांचा समारंभ ही एक आशादायक रणनीती ठरू शकते. AI तज्ञ व पर्यावरण तज्ञ यांच्यातील भागीदारी या क्षेत्रात प्रभावी आणि टिकाऊ उपाय विकसित करू शकते. ही तांत्रिक प्रगती आणि पर्यावरणीय परिणाम साध्य करण्यासाठी नियामक व तंत्रज्ञानातील समन्वय नव्या काळासाठी अनिवार्य ठरू शकतो. सारांश करायचा तर, २१ मे, २०२५ च्या एजॉक्स जेनरेट वृत्तपत्रात हवामान व पर्यावरणाच्या भविष्यास आकार देणाऱ्या महत्त्वाच्या धोरणात्मक, तांत्रिक व आर्थिक विकासांचा समावेश आहे — नवीन AI आधारित निधी योजना, उद्योग व धोरणांमधील आव्हाने, आणि नव्या संधींवर प्रकाश टाकणारा हा अहवाल आहे.