Noong Mayo 2025, nananatiling pangunahing hamon sa sektor ng cryptocurrency at blockchain ang trilemma ng blockchain. Tinawag ito ng co-founder ng Ethereum na si Vitalik Buterin bilang isang suliranin na tumutukoy sa kahirapan ng sabay-sabay na pagsasakatuparan ng tatlong pangunahing aspeto ng teknolohiyang blockchain: decentralization, seguridad, at scalability. Patuloy na naaapektuhan ng konseptong ito ang pag-unlad ng blockchain, habang nagpupunyagi ang mga developer na buuin ang tatlong haligi nang hindi isinasakripisyo ang alinman sa mga ito. **Ano Ang Trilemma Ng Blockchain?** Ipinapakita ng trilemma ang mga trade-off na kinakaharap ng mga developer sa paggawa ng mga blockchain network. Bawat isa ay mahalaga, ngunit ang pagpapabuti sa isa ay karaniwang nakakaapekto sa iba: - **Decentralization:** Ang pangunahing prinsipyong nakasentro sa blockchain, kung saan ang kontrol ay ipinamamahagi sa maraming kalahok sa halip na isang sentral na entidad. Tinitiyak nito ang pagiging resistensya laban sa censorship at iisang punto ng pagkabigo, ngunit pinapabagal nito ang pagtatagumpay ng mga consensus at nagdudulot ng mas mabagal na transaksyon. - **Seguridad:** Kailangang mapanatili laban sa mga atake tulad ng double-spending o pagkuha ng kontrol sa network. Mahalaga ang mga malalakas na protocol tulad ng proof-of-work o proof-of-stake, ngunit maaaring magdulot ito ng mas mabagal na throughput ng transaksyon o mas mataas na gastos. - **Scalability:** Ang kakayahang makapagproseso ng maraming transaksyon nang mabilis at epektibo ay kritikal para sa malawakang pagtanggap. Halimbawa, ang Bitcoin ay nakakaproceso ng humigit-kumulang pitong transaksyon kada segundo—isang bilang na hindi angkop para sa pandaigdigang gamit. Ang pagpapahusay sa scalability ay madalas na may kasamang trade-off, tulad ng pagbawas sa decentralization o pagpapahina sa seguridad. Ipinapakita ng trilemma na walang isang blockchain na ganap na makakamit ang hardin ng decentralization, seguridad, at scalability nang sabay-sabay. Halimbawa, ang pagpapabuti sa scalability ay maaaring mangahulugan ng pagiging sentralisado ng ilang bahagi ng network, na sumisira sa decentralization. Ang pagbibigay-priyoridad sa seguridad naman ay maaaring makapagpaliban sa mga transaksyon, kaya naapektuhan ang scalability. **Bakit Mahalaga Ang Trilemma Ng Blockchain** Higit pa sa isang teknikal na hamon, ang trilemma ay isang balakid sa pagpapakilala ng blockchain sa masa. Upang makipagsabayan o mapahusay pa ang mga tradisyonal na sistemang sentralisado (halimbawa, bangko o serbisyo ng pagbabayad), kailangang maging decentralisado ang blockchain upang mapanatili ang tiwala, ligtas upang maiwasan ang panlilinlang, at scalable upang mapaglingkuran ang pandaigdigang pangangailangan. Hangga't hindi naisasakatuparan ang tatlong ito nang sabay-sabay, mananatiling limitado ang potensyal ng blockchain. Ang trilemma ay nakakaapekto rin sa mga desisyon sa disenyo ng blockchain: pinipili ng Bitcoin na magbigay-priyoridad sa seguridad at decentralization ngunit nahihirapan sa scalability, habang ang mga mas bagong blockchain minsan ay pinipili ang scalability na maaaring isakripisyo ang decentralization, na mas kahawig ng mga sentralisadong sistema. **Mga Kasalukuyang Pagsisikap Upang Masolusyunan Ang Trilemma** Noong 2025, walang ganap na nakakasolve sa trilemma, ngunit may makabuluhang progreso sa pamamagitan ng iba't ibang estratehiya: - **Mga Layer-2 Protocols:** Nagtatrabaho sa ibabaw ng mga umiiral na blockchain upang mapataas ang scalability nang hindi binabago ang pangunahing layer. Halimbawa, ang Lightning Network sa Bitcoin ay nagpapahintulot ng mas mabilis na off-chain na transaksyon habang pinapanatili ang seguridad at decentralization. - **Sharding:** Ang paglipat ng Ethereum sa Ethereum 2. 0 ay gumagamit ng sharding, na naghahati sa network sa mas maliliit na parallel chains upang makapagproseso ng mas maraming transaksyon nang sabay-sabay, na naglalayong mapanatili ang seguridad at decentralization. - **Sidechains:** Mga hiwalay na chain na nagpoproseso ng mga transaksyon upang bawasan ang load sa pangunahing blockchain.

Halimbawa, ang Polygon ay isang sidechain para sa Ethereum na nagpapataas ng scalability. - **Mga Advanced na Mekanismo ng Konsensus:** Mga pag-refine sa mga protocol tulad ng proof-of-stake na nagpapabuti sa seguridad at scalability nang hindi isinasakripisyo ang decentralization. Ang paglilipat ng Ethereum sa proof-of-stake ay isang magandang halimbawa nito. May mga lumalabas na proyekto tulad ng Kaspa at Aleph Zero na nagpapakita ng pag-asa. Ginagamit ng Kaspa ang blockDAG (Directed Acyclic Graph) na istraktura na nagpapahintulot ng mataas na scalability habang tinutumbasan ang decentralization at seguridad. Ang Aleph Zero naman ay gumagamit ng zero-knowledge proofs at mga makabagong kryptograpiya upang mapataas ang scalability nang hindi isinasakripisyo ang ibang haligi. Pinapakita rin sa talakayan sa mga platform gaya ng X ang patuloy na interes ng komunidad. Tinutukoy si Kaspa bilang isang natatanging architektura na isang malakas na kandidato sa trilemma. Sinusuri naman ni Aleph Zero ang kaugnay na mga hamon, kabilang ang “ZK trilemma” na may kinalaman sa zero-knowledge proofs. Ngunit hanggang Mayo 2025, wala pang malawakang natatanging breakthrough na naiuulat. **Mga Hamon at Trade-offs** Madaling ikumpara ang blockchain trilemma sa CAP theorem sa distributed systems, na nagsasabing isang sistema ay maaari lamang makamit nang sabay-sabay ang dalawa sa tatlong garantiya—katatagan, availability, at partition tolerance. Katulad nito, kailangang mag-priyoridad ng mga developer ng blockchain depende sa kanilang gamit—kung dito nakatuon sa value storage (Bitcoin), decentralized applications (Ethereum), o high-throughput na network (Solana). Ang mga trade-off na ito ang dahilan kung bakit nananatiling matatag ang trilemma: ang pagbabalansi sa decentralization, seguridad, at scalability ay likas na mahirap. **Tingnan Ang Hinaharap** Sa 2025, nananatiling pangunahing pokus ang trilemma sa pananaliksik at pag-unlad ng blockchain. Bagamat walang proyektong ganap na nakakasolusyon dito, ang inobasyon sa industriya ay nagbubukas ng mga posibleng solusyon sa hinaharap. Ang Ethereum, Kaspa, at Aleph Zero ay nagsusubok ng mga makabagong teknolohiya, na nagbibigay-liwanag sa posibleng isang tunay na balanseng blockchain na decentralisado, ligtas, at scalable. Habang umuunlad ang blockchain, ang pagresolba sa trilemma ang magiging susi sa malawakang pagtanggap nito. Mapa-layer-2 solutions, sharding, o bagong mga arkitektura pa, ang patuloy na paghahanap ng tamang balanse ang nagtutulak sa larangan pasulong. Sa ngayon, ang trilemma ay isang paalala sa masalimuot na hamon at napakalawak na potensyal ng blockchain na kinahaharap ng industriya.