Onderwijs is een datarijke sector waar bedrijven zich richten op het toegankelijk, veilig en betrouwbaar maken van data voor gebruikers. Dit roept de vraag op: wat kan blockchain-technologie bereiken in het onderwijs?Mark Lumley, een technologieadviseur bij Freeths, deelt inzichten. Nieuwe technologieën roepen vaak opwinding op, met buzzwords zoals AI die momenteel de gesprekken domineren, terwijl blockchain enkele jaren geleden vergelijkbare aandacht kreeg. Blockchain heeft al voet aan de grond gekregen in het onderwijs, een veld dat actueel en relevant moet blijven door het aanpakken van directe data-behoeften, het integreren van technologie in curricula om studenten voor te bereiden op de toekomstige werkplek en samenleving, het maximaliseren van technologieën om het onderwijsaanbod te faciliteren, en het beheren van de operationele aspecten van onderwijsorganisaties. Toch ondervindt het onderwijs uitdagingen bij het adopteren van nieuwe technologieën vanwege gevoelige persoonlijke en prestatiegegevens, en de complexiteit van de betrokkenheid van de publieke en private sector. Cyberaanvallen en kwaadwillende actoren die de integriteit van data bedreigen blijven een voortdurende zorg. Blockchain heeft potentieel op veel gebieden, onder andere het beheren van leerlinggegevens en schooldossiers die tussen scholen en autoriteiten worden uitgewisseld, het aanbieden van levenslange, betrouwbare prestatiegegevens die toegankelijk zijn voor studenten voor diverse doeleinden, en het mogelijk maken van veilige data-uitwisseling die essentieel is voor het waarborgen en naleving. De ontwikkeling van blockchain ging vooraf aan het Bitcoin whitepaper van 2008, en is ontstaan uit cryptografie en wiskundige theorie. Het kan worden gezien als een geavanceerde vorm van dubbele boekhouding, waarbij cryptografisch beveiligde blokken een onveranderlijke, gedistribueerde grootboek vormen waarop gebruikers vertrouwen zonder afhankelijk te zijn van tussenpersonen. Deze beveiligingsgrondslag is belangrijk, al vormen toekomstige rekenkrachtontwikkelingen zoals quantumcomputing uitdagingen. Open-source bewegingen, geleid door Linux, hebben de ontwikkeling van blockchain gestimuleerd. Hyperledger ondersteunt bijvoorbeeld privé-blockchains met toestemming, wat veilige, op onderwijs gerichte implementaties mogelijk maakt. Er bestaan professionele kwalificaties en standaardenprojecten ter ondersteuning van blockchain-programmering, inzet en beheer. Blockchain maakt ook veiligerere databases mogelijk en kan transactionele kosten verlagen, en fungeert als fundament voor vele onderwijsdiensten. Huidige toepassingen van blockchain in het onderwijs richten zich vooral op de duurzaamheid en nauwkeurigheid van records. Voorbeelden zijn het ondersteunen van databeheer in gangbare onderwijssystemen; het verifiëren van diploma’s en certificaten (credentialing), zoals MIT’s digitale kwalificaties via Blockcerts; en het beheren van identiteiten via zelf-soevereine identiteiten (SSI), waarmee gebruikers controle hebben over het delen van verificatiegegevens, wat privacy bevordert.

Integraties zoals DocuSign’s gebruik van Ethereum om ondertekeningen vast te leggen, tonen de uitbreidende rol van blockchain. Smart contracts, die transacties automatiseren met machineleesbare code, hebben beveiligingsuitdagingen gekend maar blijven zich ontwikkelen, vooral op privéketens. Het inzetten van blockchain brengt juridische, technische en sector-specifieke overwegingen met zich mee. Wet- en regelgeving op het gebied van blockchain blijven achter bij technologische ontwikkelingen, waardoor bestaande juridische kaders voor data privacy, cybersecurity, inkoop en contracten nog steeds essentieel zijn. Het begrijpen van technologische betrouwbaarheid, data-toegang, back-up en herstelplannen is noodzakelijk. De “Blockchain: Legal and Regulatory Guidance” van de Law Society biedt uitgebreide inzichten. Overheidsnormen en richtlijnen voor technologische adoptie in het onderwijs zijn beschikbaar en deskundige ondersteuning kan onderwijsinstellingen helpen bij de inzet en zekerheid van blockchain. Kortom, blockchain—dat voortgekomen is uit mathematische innovaties—is inmiddels verweven in onderwijs-technologie, en beïnvloedt platforms en processen. Hoewel alternatieven zoals cloud computing, API’s, containerization, machine learning en AI evenveel invloed hebben, blijven de basisprincipes voor juridische, dataveiligheid en beveiligingsbeoordelingen voor implementatie consistent. Wetgeving rondom opkomende technologieën legt doorgaans meer de nadruk op nationale beveiliging dan op specifieke sectoren zoals onderwijs. Het is belangrijk om niet afgeleid te raken door nieuwigheid, maar tegelijkertijd verantwoordelijk nieuwe technologieën te blijven verkennen en implementeren. Goede praktijken in technologiebeoordeling, inkoop, contractering en uitrol blijven essentieel. Belangrijke overwegingen zijn het eisen van garanties voor wettelijke naleving, aansprakelijkheid en verzekeringen voor falingen (met name bij datalekken), verplichtingen tot het onderhouden van beveiligingsstandaarden, auditrechten, service level management en plannen voor calamiteiten en exitstrategieën. Technologie mag niet de verantwoordelijkheid voor duidelijke datamapping, toegangscontrole en beveiliging wegnemen. Slecht geformuleerde voorwaarden en privacyverklaringen wijzen vaak op onvoldoende begrip of betrokkenheid, wat kan duiden op diepere problemen in servicelevering. Tot slot is het verkrijgen van stevige ondersteuning van managed service providers en technologische partners, het handhaven van strakke technologische waarbarding, en het benutten van juridisch advies cruciaal voor een succesvolle en veilige implementatie van blockchain in het onderwijs.