Vào đầu tháng 5 năm 2025, Mark Zuckerberg đã thu hút sự chú ý đến cuộc khủng hoảng cô đơn ngày càng gia tăng tại Mỹ, khi chỉ ra sự suy giảm đáng báo động trong các tương tác trực tiếp và sự mất niềm tin vào các tổ chức truyền thống. Ông đề xuất rằng những người bạn đồng hành và terapeuts AI, được tùy chỉnh phù hợp với nhu cầu cảm xúc riêng của từng cá nhân, có thể cung cấp sự hỗ trợ dễ tiếp cận và hiệu quả hơn so với các phương pháp truyền thống. Quan điểm của Zuckerberg phản ánh mối lo ngại về sự gia tăng cô lập, do số lượng tụ họp cộng đồng giảm thiểu, ảnh hưởng của các tổ chức tôn giáo và văn hóa suy yếu, cùng với giao tiếp kỹ thuật số nông cạn. Ông cho rằng, các người bạn đồng hành AI có thể cung cấp các cuộc trò chuyện cá nhân hóa, hỗ trợ cảm xúc và hướng dẫn trị liệu suốt ngày đêm, từ đó có thể bù đắp cho thiếu hụt các người chăm sóc con người, nhà trị liệu và các không gian xã hội. Dù hứa hẹn này, các chuyên gia về tâm lý học và neuroscience cảnh báo không nên quá phụ thuộc vào AI. Các mối quan hệ human involve các trao đổi cảm xúc phức tạp, sự hiện diện vật lý và các trải nghiệm chung mà AI còn khó có thể bắt kịp. Các khái niệm như neuron phản chiếu (mirror neurons) thể hiện khả năng bẩm sinh của con người về sự đồng cảm, một quá trình sinh học khó nhân tạo hóa. Hơn nữa, việc tương tác với các thử thách xã hội thực tế giúp thúc đẩy sự trưởng thành cảm xúc, khả năng chống chịu và cảm giác thuộc về – các yếu tố mà các nhà phê bình cho rằng các tương tác AI không thể cung cấp một cách chân thực.

Họ cảnh báo rằng, sự đồng hành qua AI có thể tạo ra các kết nối cảm xúc hời hợt, về lâu dài có thể làm trầm trọng thêm sự cô đơn thay vì giảm bớt. Ngoài ra, còn có lo ngại rằng sự dựa vào các giải pháp AI có thể làm suy yếu các hạ tầng xã hội quan trọng như trung tâm cộng đồng, dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần và các không gian tụ họp công cộng – những yếu tố then chốt để xây dựng các mối liên kết và hỗ trợ xã hội chân chính. Việc chuyển hướng nguồn lực sang AI có thể khiến các tổ chức nền tảng này càng yếu đi. Sự suy giảm của các tổ chức tôn giáo, từng là trung tâm thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng và mục đích sống, cũng góp phần vào thách thức này. Các nhà phê bình cho rằng, khoảng trống để lại khi giảm bớt sự tham gia nên được lấp đầy bởi các nỗ lực cộng đồng chứ không phải bằng các giải pháp công nghệ. Trong khi thừa nhận việc Zuckerberg nhấn mạnh đúng mức độ cấp bách của vấn đề cô đơn cần được đổi mới, các nhà phê bình nhấn mạnh rằng các giải pháp phải tập trung vào việc làm sống lại kết nối con người và cộng đồng. Tiến bộ bền vững đòi hỏi đầu tư vào hạ tầng xã hội, các sáng kiến về sức khỏe tâm thần và sự tham gia dân sự, trong đó công nghệ chỉ đóng vai trò bổ sung chứ không thay thế các mối quan hệ con người sâu sắc, đa chiều. Tóm lại, những bình luận của Zuckerberg đã khơi nguồn một cuộc đối thoại quan trọng về dịch bệnh cô đơn phức tạp. Các người bạn đồng hành AI có tiềm năng hấp dẫn và có thể đem lại sự giải pháp tạm thời, nhưng sự giàu có của các mối quan hệ con người vẫn chưa có gì sánh bằng. Để giải quyết hiệu quả sự cô lập, cần ưu tiên củng cố các thể chế và cộng đồng lấy con người làm trung tâm, xây dựng khả năng chống chịu, sự đồng cảm và các mạng lưới hỗ trợ xã hội bền vững.