Më 12 maj të vitit 2025, përfaqësues nga vendet e mbarë globit u mblodhën në selinë e Kombeve të Bashkuara në Nju Jork për të trajtuar një çështje kritike dhe të ngutshme në luftën bashkëkohore: rregullimin e sistemeve të armatimit autonom të drejtuara nga inteligjenca artificiale. Këto arma të sofistikuara, në gjendje të identifikojnë dhe të sulmojnë targete pa ndërhyrje njerëzore, kanë parë rritje të vendosjes në zona konfliktuale si Ukraina dhe Gaza, duke shkaktuar debate të thella etike, ligjore dhe të sigurimit globalisht. Edhe pse përparimet dhe përdorimi i këtyre armëve të pajisura me AI janë shpejt e përhapur, komuniteti ndërkombëtar nuk disponon akte të detyrueshme gjithëpërfshirëse për rregullimin e vendosjes dhe operimit të tyre. Që prej vitit 2014, diskutimet brenda Konventës mbi Armët Konvencionale (CCW)—një traktat shumëpalësh që mbikëqyr kufizimin ose ndalimin e armëve të caktuara konvencionale—kanë shërbyer si platforma kryesore për përpjekjet për të ndaluar ose rregulluar sistemet e armëve plotësisht autonome. Megjithatë, përpjekjet për vendosjen e standardeve ligjërisht të detyrueshme përmes CCW-së kanë përparuar me ritme të ngadaltë, të penguara nga interesat ndërkombëtare të kundërta dhe shqetësimet mbi sovranitetin shtetëror. Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, ka theksuar ngutësinë e kësaj çështjeje duke vendosur një afat të fuqishëm deri në vitin 2026 për krijimin e rregulloreve të qarta dhe efektive. Thirrja e tij synon të frenojë përhapjen dhe përdorimin e pakontrolluar të armëve autonom, duke paralajmëruar se përhapja e tyre mund të ulë ndjeshëm pragun për konflikt të armatosur dhe të rrisë rrezikun e eskalimeve të papritura. Arritja e një konsensusi midis fuqive kryesore globale mbetet një pengesë e rëndësishme. Shtetet me ndikim, përfshirë Shtetet e Bashkuara, Rusi, Kinën dhe Indinë, kanë shprehur hezitim për të miratuar një traktat ndërkombëtar gjithëpërfshirës që mund të kufizojë aftësitë e tyre ushtarake.

Në vend të kësaj, ato preferojnë të formulojnë udhëzime kombëtare dhe masa vullnetare, duke theksuar rëndësinë e sovranitetit shtetëror dhe përfitimet strategjike që ofrojnë teknologjitë autonome. Kjo qasje ka tërhequr kritika nga avokatët e të drejtave të njeriut, ekspertë të kontrollit të armëve dhe organizata të shoqërisë civile, të cilët paralajmërojnë se pa një kornizë të fortë ligjore ndërkombëtare, bota rrezikon të përfshihet në një garë armatimesh me AI të pakontrolluar. Raportet tregojnë se mbi 200 sisteme të ndryshme të armëve autonome janë aktualisht aktive në mbarë botën, me vendosje të dokumentuar në konflikte të fundit që përfshijnë Rusi, Ukrainë dhe Izrael. Këto grupe argumentoojnë se pa mbikëqyrje rigoroze, këto arma mund të shkelin të drejtat thelbësore të njeriut dhe ligjin humanitar ndërkombëtar duke marrë vendime vdekjeprurëse pa kontroll të drejtpërdrejtë njerëzor. Seanca e Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së më 12 maj shënoi një moment historik, duke qenë hera e parë që Asambleja mblodhi një takim zyrtar vetëm për të trajtuar sfidat komplekse të paraqitura nga armët autonome të fuqizuara me AI. Pjesëmarrësit shprehen shpresë se kjo diskutim i nivelit të lartë do të stimulojë vullnet politik dhe do të hapë rrugën për korniza ligjore të detyrueshme përpara negociatave të ardhshme të CCW-së që janë planifikuar për shtator. Duke parë përpara këtyre bisedimeve, komuniteti global përballet me sfidën e vështirë të balancimit të inovacionit teknologjik ushtarak me nevojën thelbësore për të mbrojtur njerëzimin nga pasojat e papritura të vendimeve jetësore dhe vdekjeprurëse të automjeteve. Ndërsa përparimet teknologjike shpejtojnë me ritme të jashtëzakonshme, krijimi i kornizave etike, ligjore dhe operacionale duhet të shkojë përpara gjithashtu për të parandaluar paqëndrueshmërinë dhe për të mbajtur paqen dhe sigurinë ndërkombëtare. Ndërsa vendet debatojnë për pamjen e ardhshme të luftës në sallat e OKB-së, bota vëzhgon me vëmendje, duke kuptuar se rezultatet do të ndikojnë në natyrën e konfliktit të armatosur për breza të tërë. Të ecësh përpara kërkon rritje të transparencës, bashkëpunim shumëpalësh dhe një angazhim të përbashkët për sigurimin që inteligjenca artificiale të funksionojë si një forcë për paqe, e jo si një katalizator për shkatërrim.