De Europese Centrale Bank ondergaat een belangrijke technologische transformatie. De Raad van Bestuur heeft onlangs twee uitgebreide projecten goedgekeurd die gericht zijn op de integratie van blockchain-technologie in het euro-transactievereffeningssysteem, wat een strategische mijlpaal vormt in de modernisering van de financiële infrastructuur van de Europese Unie. De ECB lanceert haar blockchain-initiatief met de Pontes- en Appia-projecten Op 1 juli 2025 kondigde de Europese Centrale Bank de goedkeuring aan van twee strategische initiatieven om gedistribueerde grootboeken-technologie (DLT) in betalingsvereffeningssystemen te integreren. Deze projecten streven ernaar om bestaande systemen van het Eurosysteem te koppelen aan Web3-innovaties, terwijl de centrale autoriteit over de valuta behouden blijft. Het eerste initiatief, genaamd “Pontes”, zal naar verwachting in een pilotfase starten in het derde kwartaal van 2026. Het heeft tot doel DLT-platformen—voorbeelden hiervan zijn die gebruikt worden in gedecentraliseerde financiën of activatokenisering—te verbinden met TARGET-diensten, die momenteel interbancaire en effectenvereffeningen beheren in heel Europa. Het doel is te voorkomen dat deze blockchain-platformen in isolatie ontwikkelen en ze in plaats daarvan te integreren binnen het bredere Europese financiële ecosysteem. Vooruitkijkend zal het “Appia”-project onderzoeken hoe deze technologie compatibiliteit kan worden uitgebreid naar wereldwijde grensoverschrijdende transacties, mogelijk inclusief andere valuta’s en financiële systemen.

Deze bedachtzame, strategische aanpak weerspiegelt Europa’s intentie om fouten uit het verleden op het gebied van digitale technologieën te vermijden. Deze aankondiging volgt op een testfase die plaatsvond tussen mei en november 2024, waarbij dinsdag een rapport werd uitgebracht dat de voordelen van DLT benadrukt: kostenreductie, verlaging van vereffeningsrisico’s en verbetering van de efficiëntie van fondsenoverdrachten. Een strategische reactie op de dominantie van Amerikaanse stablecoins? Hoewel deze stap op het eerste gezicht vooral technisch lijkt, vormt ze eigenlijk onderdeel van een bredere wereldwijde monetaire concurrentiestrijd. Terwijl de Verenigde Staten snel voortgang boeken met de regulering van stablecoins—ondersteund door het Congres en de Federal Reserve—heeft de Bank van Frankrijk meerdere waarschuwingen uitgegeven. De voornaamste zorg is de privatisering van geld door Amerikaanse bedrijven zoals Circle (USDC) en Tether (USDT), die samen meer dan 215 miljard dollar vertegenwoordigen. In deze context kan de beslissing van de ECB om een publieke, DLT-compatibele infrastructuur te ontwikkelen gezien worden als een indirect tegenmaatregel. In plaats van stablecoins te verbieden of te beperken, streeft Europa ernaar om een technologische en regelgevende alternatief te bieden via de digitale euro en de gecontroleerde integratie van blockchain in haar verwerkingsmechanismen. Deze aanpak zou Europa in staat stellen haar monetaire soevereiniteit te behouden en zich tegelijk te wapenen met concurrerende tools tegen de programmabele, directe financiële innovaties die zich over de Atlantische Oceaan ontwikkelen. Deze keuze is cruciaal, vooral gezien studies die aangeven dat momenteel 66% van de kaartbetalingen in de eurozone afhankelijk is van niet-Europese infrastructuren.