Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh, đặc biệt là các chatbot và công cụ tóm tắt dựa trên AI như Google AI Overviews, đã gây ra những tác động lớn đối với lĩnh vực xuất bản truyền thống và báo chí. Công nghệ này tạo ra các bản tóm tắt ngắn gọn về tin tức và nội dung đa dạng, giúp người dùng truy cập thông tin một cách nhanh chóng mà không cần phải truy cập trực tiếp vào các trang web của nhà xuất bản gốc. Do đó, nhiều trang web tin tức đã chứng kiến lượng truy cập giảm hơn 34%, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu chính của nhà xuất bản—quảng cáo và thuê bao. Xu hướng này đã gây áp lực tài chính lớn cho các phương tiện truyền thông phụ thuộc vào lưu lượng tìm kiếm trên các công cụ tìm kiếm, dẫn đến việc sa thải hàng loạt ở các phòng tin và làm giảm đi tính phù hợp của báo chí truyền thống khi các giải pháp dựa trên AI ngày càng phát triển. Các nhà xuất bản vẫn còn nghi ngờ về những tuyên bố của các công ty AI rằng các công cụ của họ thúc đẩy lưu lượng truy cập chất lượng cao hơn, do thiếu bằng chứng đáng tin cậy để xác nhận. Để đối phó với những thách thức này và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình, các nhà xuất bản đã đệ đơn hơn mười hai vụ kiện chống lại các công ty AI vì sử dụng trái phép nội dung có bản quyền, cũng như đã ký hơn bảy mươi thỏa thuận cấp phép để kiếm tiền từ việc sử dụng này. Tuy nhiên, các thỏa thuận này thường mang lại lợi nhuận hạn chế và sức mạnh đàm phán yếu hơn cho nhà xuất bản, cho thấy sự ngày càng chiếm ưu thế của các công ty công nghệ. Thêm vào đó, các nhà phát triển AI dựa vào các nguyên tắc "sử dụng hợp lý" để đưa nội dung có bản quyền vào tập dữ liệu huấn luyện mà không cần sự cho phép rõ ràng. Các ranh giới pháp lý chưa rõ ràng về sử dụng hợp lý trong bối cảnh AI khiến các nhà xuất bản khó có thể bảo vệ quyền lợi của mình một cách hiệu quả.

Sự mơ hồ này làm gia tăng rủi ro rằng, nếu không có mô hình doanh thu bền vững để bù đắp cho các tổ chức tin tức, các bài điều tra và báo cáo chất lượng cao có thể giảm mạnh, làm suy yếu vai trò thiết yếu của báo chí trong việc cung cấp thông tin, đảm bảo trách nhiệm giải trình và hỗ trợ đối thoại dân chủ. Dù các lãnh đạo AI hứa hẹn sẽ có các khoản tiền thưởng xứng đáng trong tương lai cho các nhà sáng tạo nội dung, nhưng các thực hành hiện tại của ngành còn rất hạn chế trong việc đền bù công bằng cho các nhà báo độc lập và các nhà sáng tạo. Điều này phản ánh một xu hướng chung trong lĩnh vực công nghệ, nơi các sáng kiến đổi mới gây gián đoạn các thể chế và mô hình kinh doanh đã được thiết lập, thường đặt lợi ích của các bên truyền thống vào thế bất lợi. Ảnh hưởng vượt ra ngoài lĩnh vực kinh tế, báo hiệu một sự thay đổi cơ bản về cách thức thông tin được sản xuất, chia sẻ và tiêu thụ. Khi AI tiếp tục phát triển, nguy cơ nhà xuất bản trở nên lỗi thời ngày càng tăng, bắt buộc các nhà báo phải đối mặt với một tương lai không chắc chắn đòi hỏi sự thích nghi và khả năng chống chọi mới. Tóm lại, dù trí tuệ nhân tạo tạo sinh mang lại nhiều khả năng ấn tượng và lợi ích tiềm tàng cho việc tiếp cận thông tin, nhưng tác động hiện tại của nó đối với báo chí vô cùng đáng lo ngại. Những giảm sút mạnh về lượng truy cập trang web của nhà xuất bản, giảm doanh thu, các tranh chấp pháp lý kéo dài và việc sử dụng trái phép các tài liệu có bản quyền mà không có sự đền bù xứng đáng đều đe dọa sự tồn vong của báo chí. Nếu không có các nỗ lực phối hợp nhằm thiết lập các khung pháp lý công bằng cho việc sử dụng và đền bù nội dung, vai trò quan trọng của báo chí trong xã hội có thể bị suy yếu, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho kiến thức cộng đồng và các quá trình dân chủ.