Enkele dagen nadat hij hoofd van de katholieke Kerk was geworden, richtte Paus Leo XIV zich onmiddellijk tot artificiële intelligentie (AI). In zijn inauguratieperswoord erkende hij het „engepotentieel” van AI maar benadrukte hij de noodzaak om te zorgen dat het voor iedereen voordelen oplevert. Tijdens zijn eerste toespraak tot de kardinalen legde hij uit waarom hij de naam Leo XIV had gekozen, geïnspireerd door Paus Leo XIII uit de late 19e eeuw. Leo XIII stond voor de uitdagingen van de Industriële Revolutie en pleitte voor de rechten van arbeiders te midden van toenemend kapitalisme en nieuwe technologieën. Evenzo suggereerde Leo XIV dat de Kerk opnieuw de menselijke waardigheid, rechtvaardigheid en arbeid moet beschermen te midden van de AI-gedreven revolutie van vandaag. Op het eerste gezicht lijken AI en katholicisme misschien een onverwachte combinatie—Silicon Valley staat niet bekend om het volgen van richtlijnen van het Vaticaan. Maar vanuit een historisch perspectief toont de Kerk al lange tijd actieve betrokkenheid bij technologie, waarbij innovatie werd ondersteund en tegelijkertijd kritiek werd geuit op schadelijke ontwikkelingen. AI roept diepgaande vragen op over de betekenis van het menselijke leven, waardoor spirituele inzichten even belangrijk worden als technische expertise. In de middeleeuwen was de katholieke Kerk een centrum van technologische vooruitgang, waarin ideeën werden ontwikkeld dat technologie de oorspronkelijke volmaaktheid van de mens zou kunnen herstellen. Monasteries promootten het motto „ora et labora” (bidden en werken), en produceerden uitvindingen zoals getijdenwatermolens en pionierende metallurgie, molens, klokken en de drukpers. Ook nu eert het katholicisme vier patroonheiligen van ingenieurs.

Zoals Brian Green, een katholiek ethicus, opmerkt, heeft de Kerk in het verleden technologie positief omarmd, maar innovaties die als bedreigend voor het menselijk leven werden gezien, afgewezen, zoals anticonceptie of nucleaire wapens. Paus Franciscus heeft geholpen de aanpak van de Kerk ten aanzien van technologie te moderniseren. Hij onderkende het risico op vervreemding en ging in gesprek met technische leiders zoals Mark Zuckerberg en Tim Cook, organiseerde hackathons in Vaticaanstad en prees in zijn encycliek Laudato Si in 2015 verantwoordelijk technologisch vooruitgang. Toch waarschuwde hij voor ongereguleerde AI-ontwikkeling die enkelen verrijkt terwijl de behoeften van de mens worden verwaarloosd. Hij keurde het af om AI te behandelen als een volmaakte, goddelijke autoriteit en pleitte in plaats daarvan voor een vernieuwd respect voor menselijke agentie. Franciscus riep ook op tot een „nieuw christelijk humanisme, ” dat menselijke rede en religieuze leiding in balans brengt. De betrokkenheid van de Kerk in het debat over AI is cruciaal, omdat de opkomst van AI urgente morele en spirituele vragen oproept: het voorkomen van machtsconcentratie, het waarborgen van economische rechtvaardigheid, het bepalen welke arbeid aan AI wordt overgelaten en welke moet worden behouden voor menselijke waardigheid, en zelfs het onderzoeken van de rol van AI in artistieke creatie. Deze vragen sluiten aan bij de kernzaken van religie. Spirituele inzichten kunnen dienen als moreel kompas in dit transformatieve tijdperk, hoewel religie niet alle antwoorden claimt. Historisch gezien illustreerde paus Leo XIII deze aanpak al in zijn encycliek Rerum Novarum uit 1891, waarin hij de rechten van arbeiders verdedigde tijdens de Industriële Revolutie en de religieuze basis legde voor rustdagen om te voorkomen dat mensen slechts commodities werden. Paus Leo XIV heeft nu een unieke kans om deze principes te actualiseren en toe te passen op de uitdagingen die AI in de 21e eeuw met zich meebrengt.