Testy Rorschacha, stworzone przez szwajcarskiego psychiatrę Hermanna Rorschacha w 1921 roku, wykorzystują niejednoznaczne obrazy plam atramentowych do badania cech osobowości, opierając się na pareidolii — ludzkiej tendencji dostrzegania znajomych wzorców. Chociaż niektórzy psychologowie dostrzegają wartość tych testów w terapiach, inni uważają je za przestarzałe i pozbawione wiarygodności. Ostatnie postępy w dziedzinie sztucznej inteligencji, szczególnie w przypadku modeli multimodalnych, takich jak ChatGPT, umożliwiają interpretację obrazów oprócz tekstu. Przeprowadzono eksperyment z wykorzystaniem pięciu obrazów plam atramentowych, aby ocenić, jak AI interpretuje te niejednoznaczne kształty. Zazwyczaj ludzie mogą dostrzegać zupełnie różne obrazy — jak nietoperz lub motyl — w zależności od swoich osobistych doświadczeń, natomiast interpretacje AI wynikają z danych treningowych, odzwierciedlając zbiorową kulturę wizualną, a nie osobiste spostrzeżenia. Gdy zaprezentowano mu plamę atramentową, ChatGPT przyznał, że jest ona niejednoznaczna, i opisał ją jako symetryczną, przypominającą dwie postacie lub jednostkę z skrzydłami.

Jednak eksperci sugerują, że chociaż AI dostarcza odpowiedzi, które wydają się typowo ludzkie, w rzeczywistości syntetyzuje informacje bez prawdziwego zrozumienia lub kontekstu emocjonalnego. ChatGPT nie ma osobistych doświadczeń; jedynie powtarza wiedzę czerpaną z zestawów danych. Eksperyment pokazał, że gdy poproszono ChatGPT o analizę tej samej plamy atramentowej wielokrotnie, mógł udzielić różnych odpowiedzi, co podkreśla brak osobistego wpływu, który zwykle charakteryzuje ludzkie myślenie. Ta niekonsekwencja dodatkowo podkreśla, jak AI nie może odwzorować ludzkiego przetwarzania emocji, wewnętrznych konfliktów ani subiektywnych znaczeń związanych z obrazami. W przeciwieństwie do tego, ludzie przypisują głębokie, często sprzeczne emocje i znaczenia swoim spostrzeżeniom. Brak subiektywności w rozumowaniu AI pokazuje unikalne złożoności ludzkiej psychologii, która obejmuje dylematy emocjonalne i moralne, których AI po prostu nie potrafi zrozumieć. Ostatecznie badanie interpretacji Rorschacha przez AI rzuca światło nie tylko na możliwości maszyny, ale także na złożoną pracę ludzkiego umysłu oraz głębię naszych osobistych doświadczeń.