मध्यम 20व्या शतकातील नेतृत्त्वाने संघटित कामगारांबद्दल फक्त वाटाघाटीची साधने म्हणूनच नव्हे, तर आर्थिक विश्वासार्हतेचा पाया म्हणून मान्य केले. 1956 मधील अमल'gमेटेड क्लोथिंग वर्कर्स ऑफ अमेरिका परिषदेवर, एलिनोर रूजवेल्ट यांनी युनियनची क्षमता सर्व कामगारांचे प्रतिनिधित्व करणे आणि देशाला सुधारण्याची क्षमता दर्शवली, ही संदेश आजही जवळपास सत्तर वर्षांनंतरदेखील महत्त्वाचा आहे. कृत्रिम बुद्धिमत्तेतील (AI) झपाट्याने वाढत्या प्रगतीमुळे कामाची स्वभाव आणि त्याला सुरक्षित करणाऱ्या संस्थांना अभूतपूर्व आव्हाने पत्करावी लागत आहेत. कामगार संघटना — ऐतिहासिकद्वारे कामगारांच्या वेतन आणि अटींना समर्थन देणारी — आता यंत्रसामग्री वाढवलेल्या अर्थव्यवस्थेमध्ये संक्रमण मार्गदर्शन करण्याच्या क्लिष्ट कार्याला सामोरे जात आहेत, जिथे AI चालित खलतं कमी दिसू शकतात पण कायमचे असू शकतात. संघटना 19व्या शतकातील व्यापारी व औद्योगिक चळवळींमधून उद्भवलेल्या, समान फिजिकल कार्यस्थळे आणि स्पष्ट कामांची आधारभूत रचना असलेल्या संघटनांपासून सुरू झाल्या होत्या. काळानुसार, त्या प्रभावशाली राजकीय शक्ती बनल्या, सदस्यांच्या शुल्कांचा उपयोग करून चांगले वेतन, सुरक्षित अटी आणि कायदेशीर संरक्षण मिळवले. पण, तंत्रज्ञानाने कामगारांच्या कार्यक्षेत्राला सातत्याने आव्हान दिले आहे: मध्यम 20व्या शतकातील ऑटोमेशनमुळे लिफ्ट ऑपरेटरची नोकरी गेल्याचा उदाहरण ही यंत्रसामग्री वाढवण्याची सुरुवातीची घटना आहे. आज, AIचा परिणाम अधिक व्यापक आणि खोलवर आहे, संपूर्ण कार्ये बदलून टाकत आहे जसे की लॉजिस्टिक्स, कायदेपरीक्षण, ग्राहक सेवा, उत्पादन, अनेक वेळा मानवी कौशल्यापेक्षा वेगाने आणि खर्चात अधिक कार्यक्षमतेने. माजी अध्यक्ष बॅराक ओबामा यांनी 2024 मध्ये नमूद केले की, फक्त स्तरवाढीव कोडर्सच AI-निर्मित प्रोग्रामिंग जाणू शकतात, हे ऑटोमेशनच्या व्याप्तीतले ज्ञानकाम आणि व्यावसायिक भूमिका ज्या एकदा सुरक्षित मानल्या जात होत्या, त्यांना अधिक खोलवर दाखवते. या बदलामुळे संघटनांसाठी महत्त्वाचे प्रश्न उभे राहतात. पारंपरिक साधने जसे की संपती, करार चर्चा, मानवी केंद्रित कार्यस्थळासाठी डिझाइन केली गेली; पण AI-आधारित कार्यस्थळांमध्ये अल्गोरिदम आणि भविष्यवाणी मॉडेलांचा वापर होतो, जे आंदोलन किंवा पारंपरिक मागण्या न स्वीकारता प्रतिसाद देत नाहीत. काही संघटनांनी ही नवीन अव्हानं स्वीकारण्यासाठी चकमकीच्या तरतुदी, AI निर्णयांवर मानवी देखरेख, पुनः कौशल्यवाढीच्या कार्यक्रमांचा समावेश करण्यास सुरुवात केली आहे. दुसरे कामगार कायदे ज्यामध्ये AI प्रणालींसाठी देखरेखीची गरज, सुरक्षितता आणि नैतिक निकष लागू करण्यात आले आहेत, त्यांना मंजुरी देत आहेत. राजकीय दृष्टिकोन अधिकाधिक डिजिटल अधिकार आणि AI शासना यांना प्राधान्य देणाऱ्यांवर केंद्रित होऊ शकतो. या उपायांनाही घटक असून, अनेक संघटना सुरूवातीस प्रतिसाद देणाऱ्या आहेत, जे दावे घडल्यानंतर त्यांची दखल घेतात. AIच्या शिक्षणाची वेगवान गती आणि त्याच्या खलती केवळ पूर्णपणे होईपर्यंत दिसत नाहीत, त्यामुळे हा स्वतःचा वेगळा आव्हान आहे. भविष्यातील संघटित कामगारसंघांचा मार्ग त्यांचा उद्देश हा असू शकतो की, ते सध्याच्या नोकऱ्यांचे संरक्षण करण्यापेक्षा समतोल आर्थिक संक्रमणाची काळजी घेणारे सावार म्हणून त्यांची भूमिका परिभाषित करणे.

जसे लिफ्ट ऑपरेटरांना एकदा ऑटोमेशनने गेला, तशीच भूमिका बदल स्वीकारावी लागणार आहे; या बदलांना आकार देण्याची संघटनांची क्षमता महत्त्वाची राहील. जर्मन मॉडेल एक आशादायक उदाहरण देतो. डिसेंबर 2024 मध्ये, वोल्क्सव Monad AG आणि IG Metall, जागतिक स्तरावरल्या मोठ्या औद्योगिक संघटनांपैकी एक, यांनी Zukunft Volkswagen (भविष्य वोल्क्सवॅगन) करार नेमका केला, ज्यामध्ये तंत्रज्ञानात्मक बदलांवर परिणामकारकपणे परिणाम करणे स्पष्ट आहे. हा करार 2030 पर्यंत जर्मन कारखान्यांमध्ये 35, 000 हून अधिक नोकऱ्या सामाजिकदृष्ट्या जबाबदारीने कमी करणे, प्रारंभिक निवृत्ती, स्वेच्छेने खरेदी करणे आणि वयोमर्यादा यांचा वापर करून, भांडणाशिवाय होतो. वोल्क्सवॅगन या करारानुसार, 2030 पर्यंत उरेलेले कर्मचारी नोकरी टिकवतील, तसेच ऑटोमेशन आणि इलेक्ट्रिक वाहन उत्पादनाशी जुळवून घेतील. या करारात लवचिक कार्यमोड, कंपनीतील भूमिका पुनर्वाटप, आणि मुख्य उत्पादन कार्ये टिकवण्याचाही समावेश आहे. महत्त्वाचं म्हणजे, IG Metallने या संरचनात्मक बदलांमध्ये सहकार्य केलं, ज्यामुळे कामगारांना तंत्रज्ञानाचा समावेश आणि कामगारांच्या पुनर्नियोजनात भाग घेता आला. आर्थिक दृष्टिकोनातून, वोल्क्सवॅगन वार्षिक 1. 5 अब्ज युरो पर्यंत कामगार खर्चात बचत करतो, आणि उत्पादन टिकवतो, आणि 2030 पर्यंत इलेक्ट्रिक वाहन बाजारात पुढारलेली भूमिका स्वीकारण्याचा उद्देश आहे, त्याच वेळेस त्यांचा कार्यबल कायम राखतो. अमेरिकेच्या कामगारांसाठीही, जरीन कायदेशीर आणि आर्थिक चौकट वेगळी असली तरी, वोल्क्सवॅगन-IG Metall मॉडेलमधून शिकण्यासारख्या बाबी आहेत. लॉजिस्टिक्स, वाहतूक, ग्राहक सेवा, प्रशासकीय सहाय्य आणि आरोग्य सेवा यांसारख्या क्षेत्रांना अधिक ऑटोमेशन धोक्यांशी समोर जावे लागेल. अमेरिकन संघटना तंत्रज्ञानाचा वापर करताना, कामगार संक्रमणासाठी करार करण्यात, पुनः कौशल्यवाढी आणि पुनर्नियोजन कार्यक्रमांना निधी देण्यात, AI तपासणी आणि पारदर्शकता सुनिश्चित करणार्‍या उपाययोजनांची अंमलबजावणी करु शकतात. तसेच, प्रॉफिट-शेअरिंग यंत्रणा तयार करून AIमधून मिळणारा परिणाम वेगळ्या पद्धतीने वाटून घेता येईल. या दिशा अंतरंग बदलांना, तंत्रज्ञानाशी सहकार्य करणारे आणि मानवी संसाधनाला परावलंबी बनवणारे, रूपांतरित करू शकतात. इतिहासात कामगार संघटना विकसित होत राहिल्या आहेत, जसे की वाफेच्या यंत्रापासून मायक्रोचिपपर्यंत. जरी AI जास्त आव्हानात्मक असला तरीही, हे जिंकता येणारे आहे. असंख्य संघटना, जे वर्तमान भूमिका जपण्यात उध्दिष्ट आहेत आणि नवीन चौकटींची रचना करत आहेत, त्या बदलत्या आर्थिक क्षेत्रात महत्त्वाचे भागीदारी राहतील. अशा प्रकारे, त्या एलिनोर रूजवेल्ट यांच्या दृष्टीकोनाला पूर्ण करु शकतात: तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीत सामूहिक ताकद अकृत्रिमपणे, व्यापक संपत्ती वाढवण्याच्या संधींशी जुळवणे.